Tại sao cổ phiếu và trái phiếu lại di chuyển cùng chiều trong những ngày qua?

Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst
Trong sáu phiên giao dịch gần đây, giá cổ phiếu và giá trái phiếu đều tăng. Chỉ số S&P 500 tăng khoảng 9%, lợi suất trái phiếu Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm 25 điểm cơ bản. Trên danh nghĩa, đây là tin tốt với một danh mục đầu tư đa dạng điển hình: cả hai phần tài sản đều sinh lời. Nhưng đồng thời điều này cũng có phần đáng ngại.

Thông thường, cổ phiếu và trái phiếu dao động ngược chiều để bù trừ rủi ro cho nhau – cổ phiếu tăng khi tâm lý thị trường lạc quan, trái phiếu tăng khi nhà đầu tư tìm kiếm nơi trú ẩn. Tuy nhiên, việc hai loại tài sản cùng lên hoặc cùng xuống lại gợi nhớ đến kịch bản tồi tệ của năm 2022, khi cả cổ phiếu và trái phiếu đều lao dốc. Biểu đồ diễn biến trong một năm qua cho thấy, sau các tuyên bố nới lỏng thuế quan của chính quyền Mỹ – còn được gọi là "ngày giải phóng" – ban đầu cổ phiếu sụt giảm và trái phiếu được hỗ trợ, nhưng sau đó hai đường giá lại nhanh chóng “bắt tay”, cùng giảm rồi cùng tăng. Dù chưa thể khẳng định đây là dấu hiệu của một xu hướng dài hạn, sự thay đổi trong mối tương quan này vẫn đang khiến nhiều nhà đầu tư cảnh giác.
Như bạn thấy ở bên phải biểu đồ, các biện pháp thuế quan ngày “giải phóng” ban đầu khiến cổ phiếu lao dốc và hỗ trợ trái phiếu, nhưng sau đó chúng lại cùng nhau đi xuống, rồi lại cùng nhau đi lên.
Một khả năng là một trong hai — cổ phiếu hoặc trái phiếu — đã định giá sai kỳ vọng tương lai. Có thể là những nhà quản lý danh mục cổ phiếu ưa rủi ro đang vội vã mua vào mỗi khi thấy tín hiệu mềm mỏng về thuế quan từ chính quyền, và bỏ qua thiệt hại kinh tế từ một cuộc chiến thương mại. Hoặc cũng có thể các nhà đầu tư trái phiếu lại đang tiếp tục đánh giá sai rủi ro lạm phát. Lợi suất trái phiếu kho bạc có hai thành phần chính: lãi suất thực và kỳ vọng lạm phát. Trong đợt tăng giá trái phiếu gần đây, kỳ vọng lạm phát khá ổn định, trong khi lãi suất thực giảm. Nhưng chẳng phải thuế quan là yếu tố làm tăng lạm phát sao?
Một cách lý giải dung hòa hơn cho hiện tượng cổ phiếu và trái phiếu cùng biến động theo chiều hướng tích cực là cả hai thị trường đều đang phản ứng trước cùng một yếu tố nền tảng: sự điều hành chính sách bất ổn và thiếu nhất quán từ phía chính phủ Mỹ. Những tuyên bố bất ngờ như trong “ngày giải phóng” – khi các biện pháp thuế quan được nới lỏng – không chỉ khiến nhà đầu tư lo ngại về tăng trưởng kinh tế, mà còn đặt ra câu hỏi về mức độ tín nhiệm của chính phủ với tư cách là con nợ. Khi niềm tin bị xói mòn, giới đầu tư bán tháo cả cổ phiếu vì rủi ro tăng trưởng, lẫn trái phiếu vì nghi ngờ chất lượng tín dụng. Ngược lại, mỗi khi chính quyền Mỹ quay đầu khỏi các chính sách sai lầm – như đang diễn ra gần đây – thị trường lại chứng kiến sự phục hồi đồng thời của cả hai loại tài sản.
Financial Times