Tình hình địa chính trị toàn cầu ngày càng xấu đi khiến giới đầu tư tiếp tục duy trì tâm lý thận trọng và nhiều khả năng sẽ không mạo hiểm quá mức trước kỳ nghỉ cuối tuần. Dù thông tin Mỹ tự cho mình thời hạn hai tuần để quyết định có can thiệp vào Iran hay không – tốt hơn đôi chút so với những báo cáo trước đó cho rằng hành động có thể xảy ra ngay trong cuối tuần này – đã phần nào hạ nhiệt căng thẳng, nhưng các bất ổn tiềm ẩn vẫn kéo giảm chứng khoán Mỹ và châu Âu trong phiên hôm qua. Cá nhân tôi không cho rằng việc Mỹ "câu giờ" có thể được xem là dấu hiệu của sự hạ nhiệt xung đột.

Hợp đồng tương lai chứng khoán châu Âu giao dịch tích cực hơn một chút tại phiên châu Á, có lẽ nhờ vào sự quan tâm đối với cổ phiếu quốc phòng – một yếu tố đang hỗ trợ chỉ số DAX của Đức và FTSE 100 của Anh. Rheinmetall hiện đã thay thế Kering – tập đoàn sở hữu thương hiệu túi xách Gucci – trong rổ chỉ số Stoxx 50.

Cổ phiếu ngành năng lượng cũng đang được theo dõi sát sao, khi giá dầu thô Mỹ duy trì đà tăng và dao động quanh mức trên 75 USD/thùng, với rủi ro tăng giá vẫn hiện hữu. Những dự báo táo bạo bắt đầu xuất hiện – như thường thấy trong các thị trường chịu ảnh hưởng bởi leo thang căng thẳng – một số nhận định rằng giá dầu có thể vọt lên vùng 130–150 USD/thùng nếu Iran chặn dòng chảy dầu khí qua eo biển Hormuz, nơi chiếm tới 20% nguồn cung toàn cầu. Hình ảnh vệ tinh cho thấy Iran đang đẩy mạnh xuất khẩu dầu ra thị trường. Ước tính xuất khẩu của họ đã tăng tới 44% so với mức trung bình 12 tháng qua – một nỗ lực nhằm gia tăng nguồn thu và tranh thủ bán trước khi bị tấn công vào các cơ sở hạ tầng năng lượng.

Nói cách khác, bầu trời thị trường đang đầy mây đen, và sự bình lặng hiện tại có thể chỉ là khoảng lặng trước cơn bão.

Do đó, rủi ro tăng giá đối với dầu và khí đốt vẫn đang nghiêng về một chiều. Giá khí tự nhiên (nat gas) hôm qua vừa chạm mức 4 USD/MMBTu và hiện đang tích lũy quanh mốc này trong phiên sáng nay. Giá vàng lại không phản ứng tích cực như thời điểm các tin tức về chiến tranh thương mại bùng phát, do dòng tiền trú ẩn đang một phần chảy sang đồng USD và trái phiếu chính phủ Mỹ. Tuy nhiên, điều thú vị là đồng USD cũng đang mất dần đà tăng có được hồi đầu tuần, trong khi đồng franc Thụy Sĩ tiếp tục hút dòng tiền trú ẩn, bất chấp việc Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ (SNB) hôm qua đã cắt giảm lãi suất về 0% nhằm làm suy yếu đồng tiền này và hỗ trợ các nhà xuất khẩu Thụy Sĩ – những người đang phải đối mặt với áp lực lớn từ đồng nội tệ mạnh và thuế quan.

Trên thực tế, xuất khẩu đồng hồ Thụy Sĩ trong tháng 5 đã giảm gần 10%. Xuất khẩu sang Mỹ lao dốc tới 25% – sau khi tăng vọt gần 150% trong tháng trước đó, ngay trước khi thuế quan được áp – trong khi xuất khẩu sang các thị trường lớn như Trung Quốc, Nhật Bản và Anh cũng đồng loạt suy giảm. Có thể thấy, Swatch Group đang gặp nhiều khó khăn. Phản ứng của chỉ số SMI đối với quyết định hạ lãi suất hôm qua cũng không mấy tích cực. Chỉ số này hiện đang tiến sát mức hỗ trợ Fibonacci quan trọng từ đợt hồi phục sau ngày 2/4 – vùng 11.823 điểm – ngưỡng có thể quyết định xu hướng tăng hiện tại có được duy trì hay sẽ chuyển sang pha điều chỉnh trung hạn.

Vấn đề là, nếu chính sách lãi suất 0% cũng không thể giúp cải thiện tâm lý thị trường hay làm suy yếu đồng franc, thì SNB gần như không còn nhiều công cụ chính sách có thể phát huy tác dụng. Trong bối cảnh này, việc phân bổ vào các quỹ ETF bất động sản nội địa có thể là lựa chọn an toàn hơn.

Ở một diễn biến khác, Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) đã giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp hôm qua – đúng như kỳ vọng thị trường. Tuy nhiên, kết quả bỏ phiếu trong Ủy ban Chính sách Tiền tệ (MPC) lại mang hơi hướng ôn hòa hơn, với 3 thành viên (thay vì 2 như kỳ vọng) ủng hộ việc cắt giảm lãi suất. Thông điệp được đưa ra khá cân bằng: các thành viên MPC thừa nhận sự suy yếu của thị trường lao động, áp lực giá trong lĩnh vực dịch vụ đang giảm, tốc độ tăng trưởng chậm lại do hậu quả của chính sách ngân sách nặng tay từ Bộ trưởng Tài chính Reeve, cũng như tác động từ chính sách thương mại khó lường của ông Trump. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo về nguy cơ giá dầu và thực phẩm có thể tăng mạnh. Sáu thành viên cho rằng nên chờ ít nhất đến tháng 8 để xác định liệu việc cắt giảm lãi suất có thực sự cần thiết. Lập luận khá hợp lý. Tỷ giá GBPUSD đã trở lại mốc 1.35, EURGBP dao động dưới 0.8550, còn FTSE 100 bị bán tháo do lo ngại căng thẳng địa chính trị leo thang. Dù vậy, cổ phiếu quốc phòng và năng lượng có thể đóng vai trò hỗ trợ chỉ số này trong bối cảnh Trung Đông tiếp tục bất ổn.

Tổng kết lại, tuần này châu Âu chứng kiến thêm hai ngân hàng trung ương – Riksbank và Norges Bank – thực hiện cắt giảm lãi suất nhằm hỗ trợ nền kinh tế trước sức ép từ thương mại và địa chính trị. Trong khi đó, IMF hôm qua cũng công bố báo cáo cho thấy rủi ro đối với tăng trưởng châu Âu đang nghiêng mạnh về phía tiêu cực. Dù được hỗ trợ bởi chính sách nới lỏng của ECB và các gói chi tiêu công, IMF vẫn dự báo tăng trưởng của khu vực đồng euro năm nay chỉ đạt 0,8%. Tổ chức này cũng kêu gọi cần có “hành động quyết liệt” để tăng cường hội nhập thị trường chung.

Tuy nhiên, thách thức lớn là nhiều chính phủ châu Âu đang dần chuyển hướng sang cánh hữu trước làn sóng hỗn loạn địa chính trị toàn cầu, khiến triển vọng hội nhập trở nên mờ mịt hơn. Câu hỏi đặt ra là liệu châu Âu có nhận ra rằng các quốc gia riêng lẻ là quá nhỏ để đối đầu với các cường quốc ngày càng hiếu chiến, từ đó quyết định đoàn kết hơn – hay sẽ tiếp tục phân rã. Nhưng vì mọi thứ ở châu Âu thường tiến triển rất chậm, tôi không kỳ vọng bất kỳ kịch bản nào sẽ xảy ra trong thời gian gần. Do đó, trách nhiệm duy trì ổn định kinh tế có lẽ vẫn sẽ thuộc về Ngân hàng Trung ương châu Âu.

Tỷ giá EURUSD vẫn đang được hưởng lợi từ sự suy yếu của đồng USD. Đồng euro mạnh đang giúp giảm áp lực lạm phát. Miễn là đồng đô la còn yếu và lạm phát được kiểm soát, ECB sẽ có thêm không gian chính sách để hành động. Liệu điều đó có đủ lý do để tiếp tục mua cổ phiếu châu Âu? Câu trả lời sẽ có theo thời gian.

Trước khi kết thúc, cần lưu ý rằng hôm nay là “Ngày ba phù thủy” – thời điểm cả hợp đồng tương lai và quyền chọn cùng đáo hạn – thường khiến thị trường biến động mạnh. Dòng tiền tái cơ cấu có thể sẽ thúc đẩy những biến động đáng kể trong các giờ giao dịch cuối tuần và đầu tuần sau.