Về phương diện này, Liên minh Châu Âu có nhiều điểm tương đồng với Trung Quốc. Giới lãnh đạo Trung Quốc hài lòng với hướng phát triển của thế giới và chính đất nước mình. Liên minh Châu Âu không hoàn toàn tự mãn như vậy. Nhận thức rõ về các thách thức kinh tế và an ninh, giới tinh hoa EU hiểu rằng họ cần phải thay đổi rất nhiều. Tuy nhiên, họ cũng ưa chuộng thế giới mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cố gắng phá hủy hơn là thế giới hỗn loạn mà ông đang tìm cách tạo ra.

Việc một người ngoại cuộc rút ra bất kỳ kết luận rõ ràng nào từ một chuyến thăm ngắn ngủi đến quốc gia rộng lớn này quả là táo bạo, thậm chí là ngây ngô. Tuy vậy, tôi đã đến thăm đất nước này ít nhất mỗi năm một lần kể từ năm 1993, trừ giai đoạn đại dịch, theo dõi sát sao sự phát triển kinh tế của quốc gia và kết giao với nhiều nhân vật trong giới hoạch định chính sách được đào tạo tại phương Tây. Sự trỗi dậy của Trung Quốc là câu chuyện kinh tế và chính trị vĩ đại nhất trong cuộc đời tôi. Dù táo bạo hay không, chúng ta cần cố gắng lý giải ý nghĩa của Trump đối với Trung Quốc và tầm ảnh hưởng của Trung Quốc đối với thế giới.

Đây là những điều tôi đã nhận thức được.

Tăng trưởng bắt kịp của Trung Quốc đang đi theo lộ trình của Nhật Bản và Hàn Quốc

Thứ nhất, những người đối thoại Trung Quốc của tôi liên hệ sự xáo trộn hiện nay ở Hoa Kỳ với cuộc Cách mạng Văn hóa của họ đã diễn ra cách đây gần 60 năm. Mao Trạch Đông đã tận dụng uy tín của mình với tư cách là nhà lãnh đạo khởi nghĩa để gây chiến với giới tinh hoa quan liêu và văn hóa Trung Quốc. Trump cũng đang sử dụng quyền lực của mình với tư cách là nhà lãnh đạo được bầu của một phong trào nổi dậy để lật đổ giới tinh hoa quan liêu và văn hóa Hoa Kỳ. Cảm giác ghê tởm mãnh liệt đối với Cách mạng Văn hóa được chia sẻ rộng rãi giữa các thành viên cao niên trong giới tinh hoa Trung Quốc hiện nay. Họ cũng không ưa chuộng cuộc cách mạng của Trump.

Thứ hai, nhiều người đã rời khỏi Trung Quốc vào thập niên 1980 và 1990 để được đào tạo tại các trường đại học danh tiếng phương Tây đều ngưỡng mộ những giá trị họ chứng kiến và hy vọng thấy những giá trị ấy được thấm nhuần trong chính quốc gia mình. Pháp quyền, tự do cá nhân và khoa học hiện đại dường như là những tư tưởng đáng ngưỡng mộ đối với họ. Đối với những người này, những gì đang diễn ra tại Hoa Kỳ hiện nay thật đau lòng. Sự tiếc nuối về việc Hoa Kỳ phản bội chính những nguyên tắc của mình không chỉ tồn tại riêng tại Trung Quốc.

Tiêu dùng vẫn duy trì ở mức thấp hơn ba phần năm GDP

Thứ ba, họ nhận thức rằng những biến động hiện tại tại Hoa Kỳ mang lại những lợi ích rõ ràng cho đất nước họ. Hầu như mọi người đều nhận ra rằng chữ ký của Trump không có giá trị. Một người đang nỗ lực phá hủy nền kinh tế Canada sẽ không thể trở thành đồng minh đáng tin cậy cho bất kỳ ai khác. Do đó, những liên minh mà Hoa Kỳ cần thiết lập để cân bằng với Trung Quốc trong khu vực lân cận hoặc bất kỳ nơi nào khác đều có khả năng sẽ rất mong manh. Điều này áp dụng ngay cả với Nhật Bản và Hàn Quốc, chứ chưa nói đến các quốc gia láng giềng khác. Trong bối cảnh này, Trung Quốc - cường quốc thương mại hàng đầu khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, cũng như một thế lực quân sự đang trỗi dậy mạnh mẽ - chắc chắn sẽ thống trị không chỉ khu vực này mà còn vươn xa hơn thế. Ngay cả châu Âu, đang lo ngại về Nga và bị Hoa Kỳ công khai từ bỏ, cũng sẽ tìm kiếm mối quan hệ thân thiện hơn với Trung Quốc. Chính sách "Ưu tiên nước Mỹ" của Trump tất yếu sẽ dẫn đến "Nước Mỹ cô độc".

Đầu tư cần thiết để tạo ra GDP bổ sung đã tăng mạnh

Thứ tư, DeepSeek đã mang lại cho người Trung Quốc niềm tin mãnh liệt. Họ tin rằng Hoa Kỳ không còn có thể ngăn chặn sự trỗi dậy của Trung Quốc. Một người bạn thân của tôi giải thích rằng Tập Cận Bình có ba mục tiêu: ổn định chế độ, phát triển công nghệ và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Họ thậm chí còn tự tin hơn về mục tiêu thứ hai so với vài năm trước. Điều này không chỉ liên quan đến DeepSeek, mà còn về sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực năng lượng sạch. Nhiều người cho rằng những thách thức về nhân khẩu học của Trung Quốc chắc chắn sẽ hủy hoại nền kinh tế. Nhưng vấn đề hiện tại là thiếu việc làm chất lượng cao, không phải thiếu người lao động. Đây là vấn đề về cầu, không phải về tiềm năng cung. Tình trạng này sẽ kéo dài do lượng lao động nông thôn dư thừa.

Tỷ trọng thu nhập khả dụng của hộ gia đình trong GDP vẫn ở mức rất thấp

Thứ năm, vấn đề về cầu này quả thực to lớn, như tôi đã lập luận trước đây, nhưng không phải không thể giải quyết. Trong các cuộc thảo luận tại Trung Quốc, trọng tâm vẫn là những vấn đề tương đối ngắn hạn, như đã diễn ra nhiều năm qua, chẳng hạn như sự suy yếu của ngành bất động sản, tác động của giá nhà giảm đối với tài chính hộ gia đình, hậu quả của những thay đổi này đối với ngân sách chính quyền địa phương và giá bán lẻ giảm. Tất cả những điều này gợi nhớ đến nền kinh tế Nhật Bản sau thời kỳ bong bóng. Tuy nhiên, đây thực chất là những vấn đề mang tính cấu trúc, không phải chu kỳ. Thực tế cơ bản là, tương tự như đã xảy ra trước đây với Nhật Bản và Hàn Quốc, khả năng đầu tư hiệu quả lượng tiết kiệm khổng lồ của Trung Quốc (vẫn trên 40% GDP) hiện đã sụp đổ. Một minh chứng cho điều này là sự gia tăng đột biến của tỷ lệ vốn đầu ra tăng thêm - tỷ lệ giữa mức đầu tư và tốc độ tăng trưởng kinh tế.

Tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc vượt xa thế giới

Trong giai đoạn đầu thế kỷ này, khoảng trống về cầu đã được lấp đầy một phần bởi thặng dư tài khoản vãng lai khổng lồ. Sau đó, khi điều này trở nên bất khả thi sau cuộc khủng hoảng tài chính, khoảng trống còn lớn hơn đã được lấp đầy bằng làn sóng đầu tư mạnh mẽ vào bất động sản và cơ sở hạ tầng. Yếu tố đầu tiên đã suy giảm. Nhưng việc đầu tư nhiều hơn nữa vào sản xuất chỉ đảm bảo ngày càng nhiều năng lực dư thừa, từ đó dẫn đến các biện pháp bảo hộ nhằm chống lại những đợt tăng vọt không thể tránh khỏi trong xuất khẩu của Trung Quốc. Do đó, các quốc gia châu Âu sẽ noi theo gương của Trump. Thực tế, họ sẽ làm như vậy vì sự chuyển hướng xuất khẩu của Trung Quốc sang thị trường của họ sau khi Trump thực hiện các biện pháp của mình.

Thặng dư thương mại của Trung Quốc khó có thể bền vững về mặt chính trị

Hiện nay, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đề cập đến đầu tư vào tiêu dùng. Đây là một khái niệm đáng chú ý. Tuy nhiên, yêu cầu chính là giảm tỷ lệ tiết kiệm bằng cách chuyển thu nhập về phía hộ gia đình, phát triển mạng lưới an sinh xã hội và tăng cường tiêu dùng công. Tóm lại, người Trung Quốc tin rằng họ có thể vượt qua cuộc tấn công của Trump. Thực tế, nhiều người tin rằng điều này có thể có lợi cho họ, bằng cách phá hủy uy tín và nhận thức về năng lực của Hoa Kỳ. Điều đó không có nghĩa là Trung Quốc chắc chắn sẽ chiến thắng. Nhưng, như thường thấy ở các cường quốc lớn, thách thức lớn nhất của họ nằm ở trong nước, không phải ở nước ngoài.