Từ khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chuyển từ chính sách tài khóa thắt chặt sang kích thích kinh tế vào cuối tháng 9, đã có nhiều cuộc họp báo lớn được tiến hành nhưng lại ít con số thực tế được được đưa ra. Các nhà đầu tư chứng khoán hy vọng vào một gói hỗ trợ lớn hơn 10 nghìn tỷ RmB (1.4 nghìn tỷ USD), nhưng đến nay chưa có con số chính thức nào được công bố, điều này khiến họ đầy thất vọng.

Tuy nhiên, những tuyên bố từ các lãnh đạo cấp cao cùng với các công cụ mới như cơ chế tái cấp vốn của ngân hàng trung ương nhằm hỗ trợ các công ty mua lại cổ phiếu niêm yết đã cho thấy một gói kích thích lớn có thể đang được chuẩn bị.

Chính sách này tập trung vào ba hướng chính: cải thiện tài chính địa phương và gia tăng quyền lực chi tiêu, mua lại nhà tồn kho để ổn định thị trường bất động sản, và bơm vốn vào các ngân hàng lớn nhằm khuyến khích cho vay khi nền kinh tế đang suy yếu. Bộ Tài chính cũng hứa hẹn về đợt hoán đổi nợ địa phương lớn nhất trong nhiều năm, mặc dù không tiết lộ con số cụ thể. Nhìn lại giai đoạn 2015-2018, Trung Quốc từng chi khoảng 12.2 nghìn tỷ RmB để giảm nợ ẩn của địa phương, trong khi năm nay chỉ mới dành 1.2 nghìn tỷ RmB cho mục đích tương tự.

Trung Quốc hứa hẹn sẽ hoán đổi nợ lớn nhất trong những năm gần đây

Cải thiện tài chính địa phương có thể giúp phục hồi nền kinh tế nhanh hơn so với việc phát tiền trực tiếp cho người tiêu dùng. Khi các chính quyền địa phương có thể trả nợ cho nhà cung cấp, các doanh nghiệp sẽ có đủ nguồn lực để duy trì hoạt động và bảo đảm việc làm cho nhân viên.

Một động thái đáng chú ý khác là Bộ Tài chính cho phép chính quyền địa phương sử dụng nguồn vốn từ trái phiếu đặc biệt, vốn trước đây chỉ được dùng cho các dự án hạ tầng và môi trường, để mua lại các căn hộ tồn kho. Sau bốn năm bất động sản suy thoái, Trung Quốc cuối cùng cũng đã tìm được giải pháp để xử lý dư cung nhà ở. Do đó, Bắc Kinh có thể sẽ tăng hạn mức phát hành trái phiếu đặc biệt, hiện ở mức dưới 4 nghìn tỷ RmB mỗi năm.

Trung Quốc có thể tăng hạn ngạch trái phiếu đô thị có mục đích đặc biệt

Thêm vào đó, chính phủ trung ương sẽ phát hành trái phiếu siêu dài hạn, loại trái phiếu hiếm khi được sử dụng và có thể dùng cho nhiều mục đích, nhằm tăng vốn cho các ngân hàng lớn. Thậm chí, nguồn vốn này có thể được sử dụng để hoán đổi nợ của địa phương.

Tuy nhiên, khi chưa có công bố chính thức, các thông tin trên truyền thông có thể gây nhầm lẫn. Chẳng hạn, các chính quyền địa phương có thể được phép phát hành đến 6 nghìn tỷ RmB trái phiếu trong ba năm tới để tái cơ cấu nợ ngoài bảng cân đối. Con số này không quá nổi bật so với hạn mức năm ngoái, nhưng cần nhớ rằng Trung Quốc có nhiều công cụ khác nhau để giải quyết vấn đề. Hoán đổi nợ có thể được thực hiện qua trái phiếu tái cấp vốn đặc biệt của chính quyền địa phương hoặc qua trái phiếu siêu dài hạn của chính phủ trung ương.

Chúng ta chưa có đầy đủ thông tin về gói kích thích, nhưng đừng vội đánh giá thấp quyết tâm của Chủ tịch Tập trong việc vực dậy nền kinh tế. Việc hiểu gói kích thích của Trung Quốc giống như ghép một bức tranh: chúng ta đã biết khung hình, nhưng các mảnh ghép vẫn đang được hoàn thiện. Trung Quốc vẫn là một nền kinh tế đầy tiềm năng, nhưng để tận dụng được điều này, sự kiên nhẫn là điều cần thiết.