Người Mỹ thực sự cần bao nhiêu kích thích tài khóa?

Người Mỹ thực sự cần bao nhiêu kích thích tài khóa?

Anh Tùng, CFA

Anh Tùng, CFA

Senior Analyst

23:12 21/12/2020

Cho đến giờ phút này, bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao các cuộc đàm phán gói kích thích tài khóa liên tục bế tắc chưa?

Đầu năm nay, Mỹ đã thông qua các gói kích thích tài khóa đầu tiên trị giá 2.3 nghìn tỷ USD, tương đương với 11% GDP của nước này, một khoản tiền lớn hơn bất kỳ quốc gia giàu có nào khác. Đại dịch COVID-19 vẫn còn đó, khiến nền kinh tế vẫn chịu ảnh hưởng sâu sắc, hầu hết mọi người đều đồng ý rằng cần phải có nhiều sự kích thích hơn nữa, tuy nhiên trong sáu tháng qua, gói kích thích này vẫn chỉ đang nằm trên bàn đàm phán của Quốc hội, khi lưỡng viện và các nhà làm luật không thể đạt được tiếng nói chung. Đảng Dân chủ đã đề xuất một gói kích thích trị giá hơn 2 nghìn tỷ USD, tuy vậy Đảng Cộng hòa đưa ra con số thấp hơn nhiều. Đến thời điểm hiện tại, có vẻ như các cuộc đàm phán đang có những tiến triển tốt. Tuy vậy, câu hỏi được đặt ra là, nước Mỹ thực sự cần thêm bao nhiêu tiền?

Để trả lời câu hỏi đó, chúng ta cần ước lượng được hai giá trị, đó là lỗ hổng sản lượng (output gap) và số nhân tài khóa (fiscal multiplier), cả hai đều rất khó định lượng. Lỗ hổng sản lượng đo lường sự khác biệt giữa mức GDP thực tế và GDP tiềm năng của nền kinh tế. Lỗ hổng GDP được ước lượng là hơn 3% GDP trong quý 3/2020, nhưng nó gần như chắc chắn đã được thu hẹp kể từ đó. Các nhà kinh tế khác ước tính lỗ hổng này bằng cách sử dụng dữ liệu về thất nghiệp. Một nguyên tắc ước lượng hay được sử dụng đó là xác định sự chênh lệch giữa tỷ lệ thất nghiệp thực tế (đang là 6.7%) và tỷ lệ thất nghiệp lý tưởng (có lẽ là 3.5%), sau đó nhân đôi, tức là khoảng 6% GDP.

Một gói kích thích hiệu quả cần phải lấp đầy lỗ hổng sản lượng. Nhưng $1 chi tiêu tài khóa không nhất thiết phải khiến GDP tăng thêm $1, mà sẽ khiến GDP tăng thêm X USD (với X là số nhân tài khóa). Việc ước tính số nhân tài khóa này cũng rất khó. Theo phân tích của Ủy ban Ngân sách Liên bang, một tổ chức về chính sách công, cho thấy số nhân tài khóa rơi vào khoảng 0.6 trong thời gian đại dịch, bởi nhiều người ưu tiên tiết kiệm hơn là chi tiêu số tiền họ nhận được từ gói kích thích. Tuy nhiên, ngày nay họ có thể ít thận trọng hơn, một phần vì hiện nay có nhiều cửa hàng và nhà hàng mở cửa hơn.

Giả sử rằng hiện nay lỗ hổng sản lượng đạt 4% GDP (được xác định dựa trên trung bình cộng của lỗ hổng sản lượng theo 2 cách xây dựng khác nhau), và số nhân tài khóa sẽ ở mức xung quanh 1. Nếu vậy, con số phù hợp nhất cho một gói kích thích đó là 900-1000 tỷ USD trong năm 2021. Chắc chắn sẽ cần thêm các gói kích thích trong năm 2022 và xa hơn nữa. Do đó, các nhà làm luật tranh cãi về gói kích thích là điều có cơ sở, bởi các ước tính của họ khác nhau.

Broker listing

Cùng chuyên mục

USD chịu áp lực khi lo ngại về tính độc lập của Fed gia tăng dưới thời Trump

USD chịu áp lực khi lo ngại về tính độc lập của Fed gia tăng dưới thời Trump

USD giảm khi các nhà đầu tư ngày càng lo ngại về khả năng Tổng thống Trump can thiệp vào hoạt động của Cục Dự trữ Liên bang, sau những phát ngôn chỉ trích Chủ tịch Jerome Powell và gợi ý sẽ thay thế ông bằng một nhân vật thân thiện hơn với mục tiêu chính sách của Nhà Trắng, làm dấy lên nghi ngại về tính độc lập và trung lập của Fed.
Thay thế Powell: Kỳ vọng thị trường tăng cao, nhưng độc lập của Fed đối mặt thách thức

Thay thế Powell: Kỳ vọng thị trường tăng cao, nhưng độc lập của Fed đối mặt thách thức

Sự chênh lệch giữa dự báo lãi suất của Fed và kỳ vọng cắt giảm sâu hơn từ thị trường một phần phản ánh khả năng Jerome Powell sẽ được thay thế bởi một người ôn hòa hơn nếu Trump trở lại Nhà Trắng. Dù vậy, các chuyên gia cảnh báo không nên đánh giá thấp vai trò của dữ liệu và sự đồng thuận trong nội bộ Fed, cũng như rủi ro làm suy yếu tính độc lập chính trị của ngân hàng trung ương.
10 nghìn tỷ USD và tiếp tục tăng: Phố Wall tăng vọt, phe gấu bị nghiền nát

10 nghìn tỷ USD và tiếp tục tăng: Phố Wall tăng vọt, phe gấu bị nghiền nát

Phố Wall đang tăng mạnh, với S&P 500 đạt mức cao kỷ lục và vốn hóa thị trường tăng gần 10 nghìn tỷ USD kể từ tháng Tư, nhờ lạm phát hạ nhiệt, chính sách ôn hòa hơn từ Fed và sự hồi phục của nhóm cổ phiếu ngân hàng. Trong khi đó, thị trường ngoại hối lại phản ánh lo ngại về rủi ro cấu trúc và bất ổn chính trị, tạo nên một giai đoạn phân kỳ nơi chỉ một bên có thể đúng.
Bỏ mặc chiến tranh, thị trường Mỹ lại lao lên: Lý do đằng sau sự vững vàng
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Bỏ mặc chiến tranh, thị trường Mỹ lại lao lên: Lý do đằng sau sự vững vàng

Dù xung đột bùng phát ở Trung Đông, thị trường Mỹ dường như chẳng mảy may bận tâm. Chỉ số S&P 500 vẫn đều đặn leo cao, bất chấp loạt cú sốc từ địa chính trị, chính sách thuế quan, cho tới nỗi lo về thị trường nhà ở. Điều gì đang đứng sau sự vững vàng đến khó tin này?
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ