Cơ quan hoạch định chính sách kinh tế hàng đầu của Trung Quốc mong muốn ngành công nghiệp cắt giảm sản xuất các sản phẩm dầu mỏ tinh chế và tăng cường sản lượng hóa chất, theo báo cáo công tác hàng năm tại Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc vào hôm thứ Tư. Chỉ thị này không gây bất ngờ đặc biệt khi tập đoàn lọc dầu hàng đầu Sinopec đã tuyên bố trước đó trong tuần rằng tiêu thụ cả dầu diesel và xăng đã đạt đỉnh, chỉ còn lại ngành hóa dầu là động lực tăng trưởng chính cho nhu cầu.

Nhập khẩu LPG của Trung Quốc tăng cao

Tiêu thụ diesel đã suy giảm từ năm 2019, xu hướng này càng trầm trọng thêm bởi sự sụp đổ của bong bóng bất động sản Trung Quốc, làm giảm nhu cầu vận chuyển và thiết bị liên quan đến xây dựng. Doanh số bán xe tải chạy bằng khí tự nhiên hóa lỏng giá rẻ hơn cũng đang làm suy giảm nhu cầu đối với loại nhiên liệu này.

Trong khi đó, doanh số bán xe điện bùng nổ đồng nghĩa với việc tiêu thụ xăng nhiều khả năng đã đạt đỉnh vào năm 2023, theo Sinopec. Doanh số bán loại nhiên liệu này trung bình đạt 13.2 triệu tấn mỗi tháng trong năm vừa qua, giảm 9% so với mức năm 2023, theo dữ liệu từ công ty tư vấn ngành JLC International.

Sự chuyển dịch ra khỏi nhiên liệu vận tải mang ý nghĩa sâu sắc đối với ngành lọc dầu trong nước, vốn đã đang gánh chịu tình trạng dư thừa công suất phổ biến trong nhiều lĩnh vực công nghiệp của Trung Quốc, cũng như đối với các nhà sản xuất dầu thô toàn cầu.

Đối tượng chịu rủi ro lớn nhất là đội ngũ các nhà máy lọc dầu nhỏ, độc lập của Trung Quốc, chủ yếu tọa lạc tại tỉnh Sơn Đông, chiếm khoảng một phần năm công suất chế biến của quốc gia. Các nhà máy cũ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc chuyển đổi so với các nhà máy lọc dầu mới hơn, tiên tiến hơn được thiết kế với năng suất hóa chất cao.

Tuy nhiên, một số nhà máy hiện đại hơn có khả năng xử lý không chỉ dầu thô và các sản phẩm phụ, mà còn cả các sản phẩm có nguồn gốc từ việc khoan khí đá phiến ở Hoa Kỳ. Ví dụ, nhập khẩu khí dầu mỏ hóa lỏng của Trung Quốc từ Hoa Kỳ đã tăng từ gần như không đáng kể vào năm 2019 lên 18 triệu tấn năm ngoái, chiếm khoảng 3% khối lượng tổng nhập khẩu dầu thô.

"Lĩnh vực hóa dầu, vốn phụ thuộc vào Naphtha và LPG, tiếp tục là động lực thúc đẩy nhu cầu dầu," Mudit Nautiyal, chuyên gia phân tích tại Công ty tư vấn Wood Mackenzie nhận định.

Đây có thể là tin tức không mấy khả quan cho các nhà cung cấp dầu truyền thống. Trong khi doanh số bán lẻ các sản phẩm dầu mỏ ở Trung Quốc tăng nhẹ 0.3% năm ngoái, tổng tiêu thụ dầu thô lại giảm 1.2%, theo báo cáo thường niên của Cục Thống kê Quốc gia.

Thời điểm hiện tại đang cực kỳ bất lợi cho OPEC+ và các thành viên của liên minh này. Nhóm các quốc gia sản xuất dầu đang lên kế hoạch tăng sản lượng vào đúng thời điểm giá dầu đang phải đối mặt với áp lực giảm mạnh. Đồng thời, lượng dầu thô nhập khẩu vào Trung Quốc trong năm 2024 đã sụt giảm - đánh dấu lần giảm thứ ba trong thập kỷ này, cho thấy rõ thực tế rằng các nhà máy lọc dầu của quốc gia tỷ dân không còn là điểm tựa đáng tin cậy để thúc đẩy nhu cầu dầu toàn cầu như trước đây.

Chủ tịch Tập Cận Bình đã bày tỏ quyết tâm của Trung Quốc trong việc tiếp tục theo đuổi mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng năm nay, bất chấp cuộc chiến thương mại. Nếu Tổng thống Donald Trump tăng mức áp thuế cao hơn nữa, các nhà phân tích cho rằng Bắc Kinh sẽ cần tung ra gói kích thích lớn để đạt được mục tiêu.

Chính phủ Trung Quốc đang chuyển trọng tâm kinh tế từ tăng trưởng dựa vào đầu tư sang tăng trưởng dựa vào tiêu dùng. Thủ tướng Lý Cường tuyên bố "thúc đẩy mạnh mẽ tiêu dùng" là ưu tiên hàng đầu trong năm 2025.