Friedrich Merz chuẩn bị đảm nhiệm vị trí Thủ tướng Đức

Friedrich Merz chuẩn bị đảm nhiệm vị trí Thủ tướng Đức

Quỳnh Chi

Quỳnh Chi

Junior Editor

13:39 06/05/2025

Friedrich Merz sắp đảm nhiệm cương vị Thủ tướng Đức, hiện thực hóa khát vọng cả đời trong bối cảnh biến động sâu sắc về kinh tế và địa chính trị đối với nền kinh tế dẫn đầu châu Âu. Chính trị gia 69 tuổi thuộc đảng Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU), sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tháng Hai và thiết lập liên minh chiến lược với đảng Dân chủ Xã hội (SPD) để hình thành chính phủ đa số, sẽ trở thành vị Thủ tướng thứ 10 của Đức thời hậu chiến sau cuộc bỏ phiếu quyết định tại Quốc hội Liên bang (Bundestag) vào thứ Ba.

Sự kiện bầu cử này chấm dứt giai đoạn gần như tê liệt chính trị kéo dài sáu tháng kể từ khi liên minh của Thủ tướng sắp mãn nhiệm Olaf Scholz sụp đổ vào tháng 11, để lại nền kinh tế lớn nhất Eurozone trong tình trạng không có khung ngân sách và hạn chế khả năng ứng phó hiệu quả trước các mối đe dọa từ chính sách thuế quan thương mại của Hoa Kỳ cùng những nỗ lực vội vã của Tổng thống Donald Trump nhằm dàn xếp vấn đề Ukraine với Nga.

"Chúng ta đang sống trong thời đại biến chuyển sâu rộng, xáo trộn toàn diện và bất định cao độ," Merz nhấn mạnh khi chính thức ký kết hiệp ước liên minh với SPD hôm thứ Hai. "Đó chính là lý do chúng tôi nhận thức rõ trách nhiệm lịch sử của mình trong việc dẫn dắt liên minh này đến thành công."

Merz, người tái xuất chính trường vào năm 2018 sau một thập kỷ hoạt động trong khu vực tư nhân, sẽ phải đối mặt với những thách thức đa chiều cả từ bên ngoài lẫn nội bộ, đang thử thách các nền tảng dân chủ và kinh tế mà trên đó nước Đức đã tái thiết sau thất bại trong Thế chiến thứ hai. Với tư cách là người từng ủng hộ mạnh mẽ mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương, cựu cố vấn cấp cao tại tập đoàn quản lý tài sản BlackRock của Hoa Kỳ đang đối diện với một chính quyền Trump thiếu ổn định - và đôi khi mang tính đối kháng - đang tìm cách giảm thiểu sự bảo hộ đối với châu Âu, vốn là nền tảng an ninh hậu chiến của Đức.

Nền kinh tế định hướng xuất khẩu của Đức, vốn phát triển thịnh vượng nhờ toàn cầu hóa, đã rơi vào tình trạng trì trệ trong ba năm qua do chi phí năng lượng tăng cao và áp lực cạnh tranh khốc liệt từ Trung Quốc. Theo cảnh báo từ Viện Nghiên cứu Kinh tế Ifo có trụ sở tại Munich, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Đức có nguy cơ suy giảm trong năm nay nếu chính quyền Trump tiến hành áp đặt các biện pháp thuế quan toàn diện đối với hàng hóa từ Liên minh châu Âu.

"Ông ấy là vị thủ tướng buộc phải đối mặt với sự kết thúc của trật tự phương Tây," Andreas Busch, Giáo sư Khoa học Chính trị tại Đại học Göttingen nhận định. "Đây không phải điều ông ấy dự đoán hay mong muốn. Tuy nhiên, hiện tại các quốc gia châu Âu đã nhận thức rõ rằng họ không thể tiếp tục phụ thuộc vào Hoa Kỳ và đó là một biến chuyển mang tính bước ngoặt."

Về mặt chính trị nội địa, Merz đã định vị liên minh "đen-đỏ" của ông với SPD như nỗ lực cuối cùng của các đảng chính thống nhằm ngăn chặn sự trỗi dậy của đảng Alternative for Germany (AfD). Đảng cực hữu này, sau khi giành vị trí thứ hai trong cuộc bầu cử tháng Hai với hơn một phần năm tổng số phiếu bầu và nhận được sự ủng hộ từ Elon Musk cùng Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance, mới đây đã bị cơ quan tình báo nội địa Đức chính thức xác định là "tổ chức cực đoan". Động thái này, trao cho cơ quan tình báo quyền hạn giám sát chặt chẽ hơn đối với AfD và các thành viên, đã tái khởi động cuộc tranh luận về khả năng áp dụng điều khoản hiến pháp để cấm hoạt động của đảng này.

Các chuyên gia phân tích thị trường và kinh tế học đánh giá rằng Merz đã không chờ đợi việc chính thức nhậm chức thủ tướng để triển khai các biện pháp quyết định nhằm ứng phó với các mối đe dọa đa tầng. Trong những tuần lễ sau chiến thắng bầu cử của đảng ông, Merz đã thực hiện bước chuyển đổi chiến lược thông qua việc đạt được thỏa thuận với SPD và đảng Xanh về việc nới lỏng giới hạn vay nợ theo hiến định của quốc gia nhằm tăng cường ngân sách quốc phòng. Ông đã thành công trong việc thuyết phục quốc hội đương nhiệm thông qua tu chính hiến pháp, đặt nền móng cho kế hoạch bơm lên đến 1 nghìn tỷ euro vào lực lượng quốc phòng và cơ sở hạ tầng đang xuống cấp trong thập kỷ tới.

"Merz đã hoạch định chiến lược với tầm nhìn toàn diện về các thách thức phía trước," Giáo sư Busch nhận xét. Nhiều chuyên gia phân tích chính sách đối ngoại xem Thủ tướng Merz như dấu hiệu báo trước về sự trở lại của một nước Đức quyết đoán hơn trên trường quốc tế và châu Âu, sau giai đoạn thiếu dứt khoát dưới thời liên minh của Scholz với đảng Xanh và đảng Tự do Dân chủ (FDP).

"Chính phủ cần phải gỡ bỏ các rào cản hiện tại," Armin Steinbach, Giáo sư tại trường kinh doanh HEC Paris nhấn mạnh. "Vấn đề không chỉ giới hạn ở nguồn vốn, không đơn thuần là đầu tư vào quỹ được tài trợ bằng nợ công quy mô lớn, mà còn là việc kiến tạo một hệ sinh thái kinh doanh toàn diện mang tính kích thích."

Giới phân tích đánh giá cao quyết định của Merz trong việc duy trì Bộ Ngoại giao dưới sự kiểm soát của CDU nhằm đảm bảo tính nhất quán trong chính sách đối ngoại. Họ cũng ủng hộ sáng kiến thành lập Hội đồng An ninh Quốc gia trực thuộc Văn phòng Thủ tướng để tăng cường hiệu quả điều phối các chính sách an ninh và đối ngoại. "Sau nhiều năm nội bộ tranh chấp và tự giới hạn trong các vấn đề chính trị nội địa dưới chính phủ tiền nhiệm, điều cấp thiết hiện nay là một nước Đức với vai trò lãnh đạo không chỉ quan sát mà còn tích cực định hình chính sách châu Âu," Jana Puglierin, chuyên gia cao cấp tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu kết luận.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

"Chủ tịch Fed ngầm" - Nước đi mới của Trump liệu có khôn ngoan?

"Chủ tịch Fed ngầm" - Nước đi mới của Trump liệu có khôn ngoan?

Sự thất vọng ngày càng lớn của cựu Tổng thống Donald Trump đối với Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell có thể thúc đẩy một động thái chưa từng có tiền lệ: công bố sớm người kế nhiệm Powell. Mặc dù nhiệm kỳ hiện tại của Powell còn đến tháng 5 năm 2026 mới kết thúc, Trump được cho là có thể đưa ra đề cử từ trước thời hạn.
Sản xuất Trung Quốc cải thiện nhẹ sau thỏa thuận thương mại, nhưng áp lực nội địa vẫn lớn

Sản xuất Trung Quốc cải thiện nhẹ sau thỏa thuận thương mại, nhưng áp lực nội địa vẫn lớn

Hoạt động nhà máy tại Trung Quốc tăng tháng thứ hai liên tiếp nhờ xuất khẩu phục hồi sau khi Bắc Kinh và Washington đạt thỏa thuận ngừng chiến thuế quan. Tuy nhiên, nhu cầu nội địa yếu và triển vọng thương mại bất ổn tiếp tục gây sức ép lên tăng trưởng và thị trường lao động.
Giảm lãi suất: Các nhà giao dịch đi trước người kế nhiệm Powell

Giảm lãi suất: Các nhà giao dịch đi trước người kế nhiệm Powell

Thị trường hiện không chỉ chạy trước Fed—mà còn chạy trước cả người kế nhiệm của Fed. Hợp đồng tương lai đang phản ánh một chu kỳ nới lỏng hậu-Powell, khi các nhà giao dịch đặt cược vào ít nhất năm lần cắt giảm lãi suất trước cuối năm 2026—tăng so với bốn lần chỉ cách đây một tháng. Động lực chính không đến từ lạm phát, mà là áp lực chính trị ngày càng gia tăng lên Powell.
BIS cảnh báo hệ thống tài chính toàn cầu đối mặt rủi ro trong kỷ nguyên bất định

BIS cảnh báo hệ thống tài chính toàn cầu đối mặt rủi ro trong kỷ nguyên bất định

Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) cảnh báo căng thẳng thương mại, bất ổn địa chính trị và nợ công gia tăng đang làm suy yếu khả năng chống chịu của hệ thống tài chính toàn cầu. Tổng giám đốc BIS Agustín Carstens gọi đây là “kỷ nguyên mới của sự bất định”, đe dọa cả trật tự kinh tế lẫn niềm tin vào các thể chế. Báo cáo cũng ghi nhận đồng USD sụt giá mạnh và lo ngại về đà phát triển thiếu kiểm soát của stablecoin.
USD chịu áp lực khi lo ngại về tính độc lập của Fed gia tăng dưới thời Trump

USD chịu áp lực khi lo ngại về tính độc lập của Fed gia tăng dưới thời Trump

USD giảm khi các nhà đầu tư ngày càng lo ngại về khả năng Tổng thống Trump can thiệp vào hoạt động của Cục Dự trữ Liên bang, sau những phát ngôn chỉ trích Chủ tịch Jerome Powell và gợi ý sẽ thay thế ông bằng một nhân vật thân thiện hơn với mục tiêu chính sách của Nhà Trắng, làm dấy lên nghi ngại về tính độc lập và trung lập của Fed.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ