Trước cuộc bầu cử, khi Donald Trump dẫn đầu các cuộc thăm dò, Hàn Quốc đã chuẩn bị một chiến lược đối phó. Nếu Trump chiến thắng và đe dọa áp thuế, Hàn Quốc, quốc gia có thặng dư thương mại lớn thứ bảy với Mỹ, sẽ tăng cường nhập khẩu năng lượng Mỹ.

Kế hoạch này có lợi cho cả hai bên: Hàn Quốc có thể tránh được thuế quan, còn Mỹ giảm được thâm hụt thương mại. Tương tự, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng đưa ra đề xuất tăng mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ ngay sau khi Trump thắng cử. Tại Mexico City, các quan chức đang tìm cách giảm bớt nhập khẩu từ Trung Quốc để tránh bị chỉ trích rằng Mexico là trung gian cho hàng hóa Trung Quốc vào thị trường Mỹ.

Những giải pháp này đều tập trung vào khía cạnh kinh tế. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Trump từng leo thang thuế quan với Trung Quốc trước khi đạt được thỏa thuận giai đoạn Một của hiệp định thương mại giữa Mỹ - Trung. Ông cũng áp thuế lên máy giặt để bảo vệ các nhà sản xuất Mỹ.

Tuy nhiên, thông báo bất ngờ hôm thứ Hai về việc áp thuế lên ba đối tác nhập khẩu lớn nhất của Mỹ, Mexico, Trung Quốc và Canada, lại không xuất phát từ lý do kinh tế. Thay vào đó, Trump cho rằng biện pháp này nhằm ngăn chặn dòng người di cư và ma túy bất hợp pháp qua biên giới.

Mexico, Canada và Trung Quốc chiếm khoảng 40% thương mại của Mỹ

Điều này không phải là lần đầu tiên Trump sử dụng thuế quan như một công cụ chính trị. Năm 2019, ông từng đe dọa tăng thuế với Mexico vì vấn đề biên giới, mặc dù các biện pháp này sau đó không được thực hiện. Tuy nhiên, điều này gợi ý rằng các đối tác thương mại của Mỹ cần chuẩn bị chiến lược toàn diện hơn, vượt xa việc chỉ tăng cường nhập khẩu tài nguyên Mỹ hoặc hạn chế vai trò của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng quốc tế.

Kế hoạch tái cấu trúc hệ thống thương mại

Scott Bessent, người được Trump đề cử làm Bộ trưởng Tài chính, không chỉ là một tiếng nói thận trọng về thuế quan mà còn ủng hộ việc gắn kết thương mại với chính sách đối ngoại. Trong một bài viết trên tạp chí The Economist, Bessent đã đề xuất tái thiết hệ thống thương mại quốc tế.

Theo ông, các quốc gia được Mỹ đảm bảo an ninh, như Tây Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc, sẽ được tiếp cận thị trường Mỹ với điều kiện họ tăng chi tiêu cho “an ninh tập thể” và tái cơ cấu kinh tế để giảm mất cân đối thương mại.

“Các quốc gia có thể tiến gần hoặc rời xa hệ thống này dựa trên các lựa chọn ưu tiên của họ,” Bessent nhận định.

Về phần Jamieson Greer, ứng viên Đại diện Thương mại Mỹ, ông coi Trung Quốc là “thách thức lớn của thời đại” đối với Mỹ và ủng hộ chiến lược tách rời khỏi Trung Quốc.

“Việc tách rời chiến lược khỏi Trung Quốc sẽ gây ra một số khó khăn ngắn hạn, nhưng cái giá của việc không hành động hoặc đánh giá thấp mối đe dọa từ Trung Quốc còn cao hơn nhiều,” Greer tuyên bố trong phiên điều trần trước Ủy ban Đánh giá Kinh tế và An ninh Mỹ-Trung hồi tháng 5.

Các đối tác thương mại của Mỹ nhận thức rằng việc tăng mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) hay sản phẩm nông nghiệp không còn đủ để làm dịu căng thẳng với Tổng thống đắc cử Donald Trump và đội ngũ ủng hộ chính sách thuế quan của ông. Điều này buộc các quốc gia phải tìm kiếm giải pháp toàn diện hơn để đối phó với những thách thức trong nhiệm kỳ sắp tới.