Không có thước đo nào tốt hơn để đánh giá sự từ chối của các nhà đầu tư toàn cầu đối với các chính sách của Tổng thống Donald Trump bằng đồng USD. Kể từ khi ông nhậm chức, USD đã mất hơn 10% giá trị so với euro, bảng Anh và franc Thụy Sĩ, và giảm giá so với mọi đồng tiền lớn trên thế giới.

Lần cuối cùng USD giảm mạnh và nhanh như thế này là vào năm 2010, khi Fed điên cuồng in tiền để hỗ trợ nền kinh tế sau cuộc khủng hoảng tài chính. Lần này, một số cột trụ chính trong chương trình nghị sự của Trump đang khiến các nhà đầu tư rời bỏ: các đợt tăng thuế quan trên diện rộng khiến các đồng minh bất ngờ và làm đảo lộn thương mại; thúc đẩy thông qua các khoản cắt giảm thuế sẽ làm gia tăng thâm hụt và nợ công vốn đã phình to; chiến dịch gây áp lực để buộc Fed cắt giảm lãi suất; và các chiến thuật pháp lý cứng rắn đối với những người phản đối chính sách của ông.

Điều khiến những người quan sát thị trường lâu năm ngạc nhiên là sự thờ ơ của đội ngũ Trump đối với sự lao dốc của đồng bạc xanh. Chắc chắn, họ sẽ tuyên bố ủng hộ một 'đồng đô la mạnh' khi được các phóng viên và nhà lập pháp hỏi, như những người tiền nhiệm đã làm trong nhiều thập kỷ, nhưng họ hầu như không làm gì để ngăn chặn đà trượt giá. Nếu có, thì trong giới giao dịch có cảm giác rằng chính quyền muốn tiếp tục phá giá đồng đô la để hỗ trợ ngành sản xuất của Mỹ — thậm chí còn gây ra tin đồn vào một thời điểm rằng họ đang đưa mức tỷ giá hối đoái vào các cuộc đàm phán thuế quan với các đối tác thương mại.

'Trump chắc chắn đang đùa với lửa,' Stephen Miller, một nhà tư vấn cho GSFM, một đơn vị của CI Financial Corp. của Canada tại Úc, nói.

Tại một thời điểm, nếu tình hình trở nên đủ tồi tệ, một vòng luẩn quẩn có thể xảy ra. Những lo ngại về đồng đô la và thâm hụt khiến người nước ngoài rút tiền về nước, điều này làm tăng chi phí vay và làm trầm trọng thêm cả sự suy giảm của USD lẫn các vấn đề tài chính, rồi lại tiếp tục làm gia tăng những lo ngại này và cứ thế tiếp diễn.

Rất ít người dự đoán rằng điều đó thực sự sẽ xảy ra, và tuy nhiên, cũng ít ai muốn loại trừ khả năng này. Đây là loại rủi ro từ lâu đã làm khổ các quan chức tài chính ở các quốc gia đang phát triển trên khắp thế giới. Nhưng đối với Mỹ, cường quốc hàng đầu toàn cầu và chủ sở hữu của đồng tiền được thèm muốn nhất thế giới, đây là một thực tế tài chính mới mà chưa thực sự được nhận thức đầy đủ.

Miller, người từng điều hành thị trường trái phiếu của Úc cho BlackRock Inc., nằm trong số những người nghi ngờ rằng chính quyền Trump, hoặc ít nhất một số phe phái trong đó, có thể thực sự đang mong muốn một USD yếu hơn. 'Họ có thể rất, rất thành công trong việc làm điều đó, nhưng điều đó có thể rất, rất khó chịu' — đến mức, ông nói, rằng họ 'mất kiểm soát quá trình đó.'

Ông đang quảng bá vàng, như một lựa chọn thay thế cho USD. Jeffrey Gundlach, CEO của DoubleLine Capital, cũng vậy. Gundlach đặc biệt lo ngại về hóa đơn lãi suất tăng vọt của Mỹ và cách nó làm gia tăng thâm hụt. Một ngày trước đó, Paul Tudor Jones, một trong những người tiên phong trong đầu tư quỹ phòng hộ vĩ mô, dự đoán các vấn đề tài chính của Mỹ sẽ kéo đồng đô la giảm thêm 10% trong 12 tháng tới.

Dự đoán của Jones là một ví dụ cực đoan về quan điểm ngày càng phổ biến trên Phố Wall. Dự báo đồng thuận của các nhà phân tích giờ đây cho rằng đồng USD sẽ giảm dần so với EUR, JPY, bảng Anh, franc Thụy Sĩ, đô la Canada và AUD trong vài năm tới. Trong số những người bi quan nhất: Morgan Stanley, cho rằng đồng bạc xanh sẽ giảm xuống mức thấp nhất kể từ đại dịch Covid-19 vào năm tới, và Goldman Sachs, ước tính nó đang bị định giá cao hơn 15%.

Nghi ngờ về sự thống trị của đồng đô la không phải là điều mới mẻ, tất nhiên. Kể từ khi được phong làm đồng tiền dự trữ của thế giới sau Thế chiến II, những giai đoạn lo lắng — và những lời kêu gọi chấm dứt sự thống trị của nó — đã xuất hiện theo thời gian. Tuy nhiên, sức mạnh của nền kinh tế và tài chính Mỹ đã luôn giữ cho đồng đô la ở vị trí hàng đầu.

Bên cạnh đó, mặc dù có những lời kêu gọi về chấm dứt sự độc tôn của USD, không có ứng cử viên rõ ràng nào để thay thế nó, và do đó, dòng vốn rút khỏi đồng USD thường giảm dần vào một thời điểm. 'Câu hỏi là, bạn sở hữu cái gì?' Daniel Murray, phó giám đốc đầu tư của EFG International tại Zurich, nói. 'Thật khó vì không thực sự có thị trường nào khác đủ sâu và rộng.'

Và bất chấp mọi lo ngại rằng đồng đô la đang mất đi vị thế là tài sản trú ẩn an toàn dưới thời Trump, nó đã tăng giá trong vài ngày qua, dù chỉ ở mức khiêm tốn, sau khi Israel tiến hành một cuộc tấn công vào Iran có nguy cơ làm xáo trộn Trung Đông và gây rối loạn thị trường dầu mỏ.

Đồng USD phần lớn đã ổn định kể từ khi đợt triển khai thuế quan của Trump gây ra một đợt bán tháo kéo dài ba tuần vào tháng 4, khiến giá trị của nó giảm 4%. Khi được hỏi liệu chính quyền có lo ngại về sự sụt giảm gần đây của đồng đô la hay không, một phát ngôn viên của Bộ Tài chính đã chỉ ra bối cảnh lịch sử này, lưu ý rằng nó mạnh hơn hôm nay so với mức trung bình trong bốn thập kỷ qua.

Điều này có thể giải thích một phần sự thờ ơ đến từ chính quyền. Trong nhiều năm, Trump đã ủng hộ một đồng đô la yếu hơn để giúp các nhà sản xuất cạnh tranh với hàng nhập khẩu giá rẻ và thuê thêm nhiều công nhân nhà máy trong nước.

Và mặc dù ông đã im lặng về chủ đề đó kể từ khi trở lại Nhà Trắng, nhiều người tin rằng điều đó tiếp tục định hình suy nghĩ của ông về đồng đô la. Họ chỉ ra quyết định của chính quyền không nhanh chóng giải quyết suy đoán vào tháng trước rằng họ đang thúc đẩy một đồng đô la yếu hơn như một phần của các cuộc đàm phán thuế quan với Đài Loan và Hàn Quốc. Tin đồn đó đã khiến đồng USD lao dốc so với cả hai loại tiền tệ, kích động một đợt bán tháo rộng hơn trên khắp châu Á. 'Thông điệp rất tinh tế nhưng rõ ràng: Sức mạnh của đồng đô la hiện có thể đàm phán được,' Haris Khurshid, giám đốc đầu tư tại Karobaar Capital ở Chicago, nói.

Sau đó là 'thuế trả thù', như Mục 899 của dự luật thuế Trump đang được xem xét tại Quốc hội đã được biết đến. Được bao quanh bởi từng trang các điều khoản cắt giảm thuế cho người lao động và công ty Mỹ, nó sẽ tăng thuế suất thu nhập đối với các nhà đầu tư có trụ sở ở các quốc gia nước ngoài có chính sách mà Mỹ coi là phân biệt đối xử. Sự hiện diện của nó càng nhấn mạnh rằng có rất ít lo ngại trong chính quyền về việc xua đuổi các nhà đầu tư toàn cầu.

Đây là điều khiến Miller, nhà tư vấn tại GSFM ở Úc, lo lắng. Khi ông nói về việc Trump 'đang đùa với lửa', đó là vì một sự suy giảm tiền tệ dần dần, dường như không đau đớn, có thể nhanh chóng biến thành một đợt bán tháo ở một quốc gia phụ thuộc vào tài trợ từ nước ngoài như Mỹ. 'Bạn ngày càng phụ thuộc vào lòng tốt của các nhà đầu tư nước ngoài bây giờ,' Miller nói.

Dự luật thuế của Trump, trong trạng thái hiện tại, sẽ chỉ làm tăng thêm nhu cầu tài trợ đó. Văn phòng Ngân sách Quốc hội phi đảng phái ước tính phiên bản được Hạ viện thông qua sẽ cộng thêm gần 3 nghìn tỷ USD vào thâm hụt của Mỹ trong thập kỷ tới.

Ngay cả khi dự luật thuế bị từ chối, tài chính của chính phủ trông vẫn bấp bênh. Thâm hụt ngân sách đã tăng lên hơn 6% tổng sản phẩm quốc nội trong vài năm qua, mức lớn nhất trong lịch sử không kể thời kỳ chiến tranh hoặc suy thoái kinh tế nghiêm trọng. Và đống nợ của chính phủ đã tăng vọt lên 29 nghìn tỷ USD, tương đương gần 100% GDP. Một thập kỷ trước, con số đó là 72%.

Vào tháng 5, Mỹ đã mất xếp hạng tín dụng AAA cuối cùng khi Moody’s Ratings hạ cấp, với lý do các khoản thâm hụt ngày càng phình to.

Vài tuần trước đó, các nhà đầu tư đã tự thực hiện một kiểu hạ cấp. Khi Trump triển khai kế hoạch thuế quan của mình, họ bắt đầu coi trái phiếu Kho bạc — từ lâu được coi là tiêu chuẩn không rủi ro trên Phố Wall — như tài sản rủi ro, bán (và mua) chúng song hành với cổ phiếu.

Mối tương quan truyền thống giữa trái phiếu Kho bạc và đồng đô la cũng tan vỡ. Khi lợi suất Kho bạc tăng, đồng đô la lại giảm. Trong nhiều năm, điều ngược lại đã đúng: lãi suất tăng thu hút nhà đầu tư vào đồng tiền dự trữ của thế giới, đẩy nó lên cao hơn.

Tuy nhiên, giờ đây, với việc Mỹ ngày càng bị cô lập trên trường quốc tế và chìm sâu hơn vào nợ nần, một động lực rất khác dường như đang hình thành: Các nhà đầu tư bán trái phiếu Kho bạc, đẩy lợi suất tăng lên, rồi rút tiền ra khỏi đất nước. Mối tương quan giữa đồng đô la và trái phiếu vẫn đảo ngược cho đến hôm nay.

Leah Traub, một đối tác và quản lý danh mục đầu tư trong nhóm lãi suất toàn cầu tại Lord Abbett, nói rằng có một đặc tính tự củng cố trong toàn bộ vấn đề này. Khi các nhà đầu tư toàn cầu bắt đầu đa dạng hóa khỏi đồng đô la, họ đẩy giá trị của nó xuống, điều này chỉ càng nhấn mạnh lợi ích của một chiến lược như vậy. Và một khi điều đó xảy ra, Traub nói, 'thật khó để nhốt con mèo trở lại vào trong túi.'