Tập Cận Bình đã cam kết ủng hộ Panama trước áp lực của Mỹ về quyền sở hữu các cảng của nước này và đề nghị tăng cường hợp tác với các nước Mỹ Latinh trong các lĩnh vực bao gồm thực thi pháp luật, trong bối cảnh Bắc Kinh tìm cách ve vãn một khu vực mà Washington theo truyền thống coi là sân sau của mình.

Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo của 33 quốc gia Mỹ Latinh và Caribe ở Bắc Kinh hôm thứ Ba, chủ tịch Trung Quốc cũng công bố các biện pháp nhằm thắt chặt quan hệ với khu vực, bao gồm miễn thị thực du lịch và khoản tín dụng phát triển trị giá 10 tỷ USD.

Cuộc gặp của ông Tập với các nhà lãnh đạo Mỹ Latinh đã cho thấy quyết tâm của Bắc Kinh trong việc thách thức Washington để giành ảnh hưởng toàn cầu, và diễn ra một ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đồng ý ngừng bắn trong cuộc chiến thuế quan với Trung Quốc.

Trung Quốc hiện đã là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ Latinh, với kim ngạch thương mại song phương vượt 500 tỷ USD vào năm ngoái.

Trung Quốc “ủng hộ Mỹ Latinh trong việc bảo vệ chủ quyền và độc lập quốc gia, đồng thời phản đối sự can thiệp từ bên ngoài”, ông Tập nói tại hội nghị cấp bộ trưởng Trung Quốc-Cộng đồng các Quốc gia Mỹ Latinh và Caribe (Celac), với sự tham dự của các nhà lãnh đạo như Luiz Inácio Lula da Silva của Brazil và Gustavo Petro của Colombia.

Ông Tập đã nhắc lại các cuộc biểu tình ở Trung Quốc vào những năm 1960 nhằm thể hiện tình đoàn kết với những người biểu tình ở Panama, vốn phản đối sự kiểm soát của Mỹ đối với kênh đào ở nước này.

Trump đã gây áp lực lên Panama về cái mà ông cáo buộc là ảnh hưởng của Trung Quốc đối với kênh đào, thứ mà ông đe dọa sẽ đưa trở lại dưới sự kiểm soát của Mỹ.

Áp lực đó đã khiến tập đoàn CK Hutchison có trụ sở tại Hong Kong, vốn sở hữu các cơ sở ở hai bên luồng hàng hải, đồng ý vào tháng 3 bán chúng cho một liên danh do BlackRock dẫn đầu trong thỏa thuận trị giá 22.8 tỷ USD cho các hoạt động cảng của mình.

Thỏa thuận này đã khiến Bắc Kinh tức giận, và họ đã kêu gọi CK Hutchison xem xét lại. Cơ quan chống độc quyền của Trung Quốc cũng đã mở cuộc điều tra về thương vụ bán lại được đề xuất, một bước đi bất thường đối với một thỏa thuận liên quan đến công ty của Hong Kong.

Trong một đòn giáng vào Mỹ, ông Petro đã nhắc lại trong chuyến thăm Vạn Lý Trường Thành của Trung Quốc hôm thứ Hai rằng Colombia dự định tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường (Belt and Road) của ông Tập, một chương trình thúc đẩy cơ sở hạ tầng quốc tế đặc trưng của chủ tịch Trung Quốc đã giúp mở rộng ảnh hưởng của Bắc Kinh.

Ông Petro, người đang giữ chức chủ tịch luân phiên của CELAC, ca ngợi động thái này là một “bước tiến sâu sắc giữa Trung Quốc và Mỹ Latinh”.

Chính phủ của ông Lula cũng thông báo tại Bắc Kinh rằng các công ty Trung Quốc sẽ đầu tư 27 tỷ R$ (4.8 tỷ USD) vào Brazil, bao gồm 6 tỷ R$ từ tập đoàn ô tô Trung Quốc Great Wall Motors và việc tập đoàn Baiyin Nonferrous của Trung Quốc mua một mỏ đồng ở bang Alagoas phía đông bắc Brazil, truyền thông Brazil đưa tin.

Cam kết của ông Tập về khoản tín dụng 10 tỷ USD cho phát triển ở Mỹ Latinh được đưa ra trong bối cảnh Trump đã cắt giảm các cam kết viện trợ quốc tế, cũng như ngân sách cho các chương trình ủng hộ dân chủ và các đài phát thanh như Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (Voice of America).

Chủ tịch Trung Quốc cũng cam kết hợp tác trong một loạt các lĩnh vực liên quan đến an ninh bao gồm an ninh mạng, chống khủng bố, chống tham nhũng, kiểm soát ma túy và chống tội phạm có tổ chức quốc tế.

Ông nói Trung Quốc cũng sẽ giúp các nước trong khu vực “nỗ lực duy trì an ninh và ổn định khu vực” thông qua việc thực hiện “các dự án đào tạo thực thi pháp luật” và “hỗ trợ thiết bị”.

Ông Tập đã công bố một loạt các biện pháp hợp tác khác, bao gồm miễn thị thực du lịch cho 5 quốc gia không xác định trong khu vực, và sẽ được mở rộng “vào thời điểm thích hợp”. Trung Quốc đã mở rộng quyền miễn thị thực cho nhiều quốc gia châu Âu trong những tháng gần đây.

Bài viết bổ sung bởi Michael Pooler từ São Paulo