Nhiều sà lan phải chờ nhiều ngày để nhận hàng, còn tàu container thì đối mặt với thời gian chờ dài, đặc biệt nghiêm trọng tại các cảng Rotterdam, Antwerp và Hamburg – và tình trạng này được dự báo sẽ kéo dài ít nhất trong vài tháng.

“Các trung tâm lớn đều quá tải,” ông Caesar Luikenaar, giám đốc điều hành hãng vận tải biển WEC Lines có trụ sở tại Hà Lan, cho biết. Ông nói thêm rằng nhiều cảng quan trọng ở châu Âu đang hoạt động hết công suất.

Ông Albert van Ommen, giám đốc điều hành của Euro-Rijn Group – một công ty logistics cũng có trụ sở tại Hà Lan – cho rằng đây là tình trạng tắc nghẽn nghiêm trọng nhất kể từ thời đại dịch, khi dòng hàng hóa vẫn duy trì ổn định một cách bất ngờ, gây quá tải cho các cảng vốn đã thiếu nhân lực.

Đây là cú sốc mới nhất đối với hệ thống logistics toàn cầu, hệ thống mà trước đó cho phép nhiều công ty duy trì mức tồn kho tối thiểu, nhờ vào lịch vận chuyển cố định có thể bổ sung hàng hóa đều đặn.

Một công ty logistics Đức – Contargo – cảnh báo khách hàng rằng sà lan đang phải chờ trung bình 66 giờ để xếp hàng tại Antwerp và 77 giờ tại Rotterdam. Thông thường, sà lan sẽ được cấp khung thời gian cố định để xếp hàng tại các bến container nhằm bảo đảm quy trình nhanh chóng và hiệu quả.

Ông Casper Ellerbaek, một lãnh đạo cấp cao của DHL Đức, cho biết các khách hàng của ông chưa buộc phải dừng sản xuất do thiếu linh kiện, nhưng nguy cơ đó vẫn “rình rập”.

Ông Van Ommen cho hay tại cảng Antwerp – cảng container bận rộn thứ hai châu Âu – tàu biển đang dỡ hàng chậm hơn lịch trình từ ba đến năm ngày.

“Khi chúng tôi đến lấy container bằng sà lan, họ không thể xếp hàng đúng giờ vì tàu biển không đến đúng giờ,” ông nói. “Cuối cùng, khách hàng hoặc người tiêu dùng cuối cùng là người nhận hàng muộn.”

Các công ty logistics cho rằng cuộc khủng hoảng hiện tại bắt nguồn từ chính sách thuế của Tổng thống Mỹ Donald Trump, vốn đã buộc các tuyến vận tải container phải thay đổi mạng lưới để thích ứng với dòng thương mại toàn cầu thay đổi đột ngột.

Tình hình còn trầm trọng hơn do các quy định hạn chế xếp hàng lên sà lan trên sông Rhine, nơi nước cạn bất thường sau mùa xuân khô hạn.

Đồng thời, các cảng còn phải điều chỉnh trước việc tái cấu trúc liên minh giữa các hãng vận tải biển, sau khi hãng Mediterranean Shipping Company (Thụy Sĩ) và Maersk (Đan Mạch) – hai hãng container lớn nhất thế giới – chấm dứt hợp tác. Những thay đổi như vậy thường dẫn đến gián đoạn tạm thời do các hãng phải thay đổi lịch trình hoặc chuyển sang các bến cảng khác.

Trong khi đó, các cảng châu Âu còn đang xử lý lượng hàng nhập khẩu từ châu Á gia tăng, do hàng hóa bị chuyển hướng khỏi Mỹ vì thuế cao.

Ông Ellerbaek từ DHL cho rằng lượng container từ châu Á đến châu Âu tăng mạnh – khoảng 7% so với cùng kỳ năm ngoái – do thay đổi chiến lược từ phía các nhà xuất khẩu châu Á.

“Nếu nhìn vào tốc độ tăng trưởng ở các tuyến thương mại khác nhau, rõ ràng châu Âu đang nhận phần thị phần đáng lẽ thuộc về thị trường Mỹ,” ông nói.

Các nhân vật trong ngành cho biết những nhà khai thác cảng – phần lớn là công ty tư nhân thuê mặt bằng từ các cơ quan cảng công – đang chạy đua tuyển dụng nhân lực và mua sắm thiết bị mới để giảm bớt áp lực.

ECT – một trong những nhà khai thác cảng chính ở Rotterdam – thừa nhận cơ sở của họ đang “rất bận rộn”, nhưng cho rằng tình trạng này phổ biến ở các cảng miền bắc châu Âu. Công ty dẫn các nguyên nhân như thay đổi liên minh vận tải, nhu cầu tăng và “bất ổn kinh tế – địa chính trị”.

HHLA – nhà khai thác cảng chính tại Hamburg – không phản hồi ngay lập tức yêu cầu bình luận.

Ông Mark Rosenberg, giám đốc thương mại phụ trách cảng và bến cảng của DP World (Dubai), đơn vị sở hữu cảng ở Antwerp và Rotterdam, cho biết các đội ngũ của họ đang “làm việc chăm chỉ” để quản lý dòng hàng và “giảm thiểu gián đoạn ở mức tối đa”.

“DP World cam kết duy trì chất lượng dịch vụ cao, đầu tư vào năng lực và tăng cường khả năng chống chịu trên mạng lưới cảng châu Âu của chúng tôi nhằm hỗ trợ khách hàng vượt qua giai đoạn chuyển đổi lớn của ngành,” ông Rosenberg nói.

Cơ quan quản lý cảng Antwerp-Bruges, đơn vị công quản bến cảng, thừa nhận tình trạng “tắc nghẽn gia tăng kéo dài”. Tuy nhiên, họ cho biết hệ thống vẫn đang hoạt động trong mức dự phòng đã được lên kế hoạch.

Tuy vậy, một số người trong ngành tỏ ra bi quan về khả năng giải quyết nhanh chóng tình trạng tắc nghẽn.

Ông Luikenaar cho biết một số hãng tàu chuyên phục vụ thị trường nội địa châu Âu đang phải mất tới một tuần – thay vì tối đa ba ngày như thông thường – để gom đủ container từ các bến khác nhau ở Rotterdam cho phân phối nội địa.

Ông nói rằng cần nhiều năm đầu tư vào cơ sở hạ tầng mới có thể giải quyết tận gốc vấn đề.

“Đây không phải là chuyện có thể dễ dàng biến mất,” ông nhấn mạnh.