Biến đổi khí hậu: "Thiên nga đen" đang rình rập thị trường

Biến đổi khí hậu: "Thiên nga đen" đang rình rập thị trường

Thái Linh

Thái Linh

Junior Editor

10:29 22/07/2024

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu rất khó khăn một phần vì con người rất kỳ lạ. Thật khó để khiến họ quan tâm đến hạnh phúc tương lai của chính họ, chưa kể đến toàn bộ thế hệ tương lai. Con người không để tâm đến tích góp cho lúc nghỉ hưu và cũng bỏ qua những ngày tập chân cần thiết. Liệu họ còn có thể quan tâm đến những đứa cháu tưởng tượng của mình?

Nhưng mọi người lại quan tâm đến giá cổ phiếu. Toàn bộ đế chế truyền thông và những công việc béo bở đến từ việc bàn luận về giá cổ phiếu. Không giống như những chi tiết mờ nhạt về cuộc đời của những đứa con chưa sinh ra, giá cổ phiếu lại rất cụ thể. Đường đi lên, Đường đi xuống. Cổ phiếu chỉ đơn giản như vậy.

Vì vậy, có thể điều này sẽ thu hút được sự chú ý của mọi người: Biến đổi khí hậu sẽ thực sự ảnh hưởng đến giá cổ phiếu.

Một nghiên cứu mới của Viện Nghiên cứu Rủi ro Tác động Khí hậu EDHEC ước tính việc không làm chậm quá trình nóng lên của hành tinh do khí nhà kính sẽ làm giảm 40% giá trị vốn chủ sở hữu toàn cầu. Tính đến các sự kiện làm tăng tốc biến đổi khí hậu, chẳng hạn như sự tàn lụi của rừng nhiệt đới Amazon hoặc vụ khí nhà kính thoát ra do lớp băng vĩnh cửu tan chảy, tổn thất thị trường tăng lên 50%. Mặt khác, nếu thế giới cùng nhau hành động và hạn chế sự nóng lên ở mức 2 độ C so với mức trung bình thời tiền công nghiệp, thì tác động lên giá cổ phiếu sẽ chỉ từ 5% đến 10%.

Điều quan trọng ở đây là cổ phiếu sẽ không sụt giảm chỉ một lần, tác giả bài nghiên cứu Riccardo Rebonato, giáo sư tài chính tại trường Kinh doanh EDHEC ở London và cựu giám đốc điều hành Pimco, đã cảnh báo trong một hội thảo trực tuyến. Sẽ không có sự đảo ngược nào về mức trung bình. Nhiều khả năng đây sẽ một chuyến hành trình dài giống như “Những thập kỷ mất mát” của Nhật Bản.

“Sau Covid, các nền kinh tế đã ghi nhận GDP sụt giảm nhưng cũng đã phục hồi. Trong khi đó, biến đổi khí hậu sẽ khiến giá cổ phiếu liên tục sụt giảm và sẽ không có sự phục hồi nào,” Rebonato nói. “Đây có thể là ‘Thế hệ mất mát do khí hậu’ về lợi nhuận vốn cổ phần.”

Rebonato lưu ý rằng bài báo EDHEC dự báo tổn thất trên thị trường chứng khoán lớn hơn nhiều so với hầu hết các nghiên cứu khác. Điều đó một phần là do những nghiên cứu khác tập trung vào chi phí của việc chuyển đổi nền kinh tế toàn cầu sang sử dụng năng lượng tái tạo thay vì sự tàn phá khổng lồ mà biến đổi khí hậu sẽ gây ra đối với tăng trưởng.

Nghiên cứu của Rebonato, tính đến cả quá trình chuyển đổi và thiệt hại, phù hợp hơn với bài báo gần đây của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia ước tính mức thiệt hại 12% đối với GDP toàn cầu cho mỗi độ C nóng lên. Thêm vào đó, Viện Nghiên cứu Tác động Khí hậu Potsdam gần đây đã cảnh báo rằng thu nhập toàn cầu sẽ giảm 19% vào năm 2050, ngay cả khi chúng ta cắt giảm mạnh mẽ lượng khí thải bắt đầu từ hôm nay. Người ta ước tính thiệt hại 38 nghìn tỷ USD mỗi năm do biến đổi khí hậu.

Nhiều nhà nghiên cứu bỏ qua thiệt hại về khí hậu, cho rằng vì điều này còn khá xa vời trong tương lai nên thị trường sẽ không để tâm nhiều. Tuy nhiên, nghiên cứu của EDHEC lập luận rằng các nhà đầu tư sẽ ngày càng coi trọng tiền hơn khi nền kinh tế suy yếu.

Vì vậy, trong những ngày đầu của biến đổi khí hậu, khi tăng trưởng kinh tế vẫn còn tương đối mạnh, các nhà đầu tư sẽ không quan tâm nhiều đến những tổn thất trong tương lai. Dù sao thì chúng ta cũng giàu có! Hãy mua một chiếc du thuyền! Nhưng khi trái đất ngày càng nóng lên và tổn thất ngày càng gia tăng, hậu quả sẽ trở nên đau đớn hơn rất nhiều. Việc xem nhẹ biến đổi khí hậu sẽ chỉ còn là chuyện trong quá khứ, như băng và tuyết.

Giống như các vật thể trong gương chiếu hậu, thiệt hại do biến đổi khí hậu đã đến gần hơn những gì bạn tưởng. Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới, các thảm họa thời tiết đã gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu 1.5 nghìn tỷ USD trong những năm 2010, tăng gần gấp 10 lần so với những năm 1970 sau khi điều chỉnh theo lạm phát. Công ty tái bảo hiểm Swiss Re cho rằng tổn thất được bảo hiểm do thiên tai sẽ tăng gấp đôi trong thập kỷ tới.

Những con số như vậy đã đánh giá thấp tác động tiềm ẩn của biến đổi khí hậu đối với tăng trưởng kinh tế. Như Rebonato lưu ý, nhiệt độ cực cao, mực nước biển dâng và các tác động lâu dài khác của hiện tượng nóng lên toàn cầu sẽ gây thiệt hại nhiều hơn cho sức khỏe và năng suất của con người so với các thảm họa riêng lẻ như bão hoặc cháy rừng.

Rebonato nói: “Có lẽ chúng ta đang tập trung quá nhiều vào các sự kiện thảm khốc hơn là những thiệt hại lâu dài. Một vấn đề trường kỳ mà biến đổi khí hậu có thể dẫn đến là mất năng suất, mất hiệu quả, dù không rõ ràng nhưng vấn đề này đang tiềm ẩn và sẽ tạo ra lực cản liên tục.”

Từ đó, một “Thế hệ mất mát” mới lại xuất hiện.

Nghiên cứu của EDHEC là một lời nhắc nhở khác rằng mức giá ước tính 215 nghìn tỷ USD (và đang tăng lên) để tránh tình trạng nóng lên toàn cầu tồi tệ nhất cuối cùng sẽ mờ nhạt so với chi phí của việc không làm gì. Và dù những ước tính này có vẻ lớn, Rebonato vẫn cho rằng con số này vẫn còn khá ít. Mô hình của ông giả định các ngân hàng trung ương toàn cầu sẽ luôn cắt giảm lãi suất khi nền kinh tế tăng trưởng yếu đi. Lãi suất thấp sẽ khiến giá cổ phiếu tăng lên. Nhưng đại dịch, hạn hán và những thảm họa toàn cầu khác cũng làm tăng lạm phát và nợ công. Điều đó hạn chế mức độ các ngân hàng trung ương có thể giảm lãi suất để đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Một phát hiện quan trọng khác của nghiên cứu EDHEC là những ước tính thiệt hại này vẫn chưa được định giá vào thị trường. Nhiều nhà phân tích đã tìm kiếm phần bù rủi ro khí hậu trong nhiều năm và chỉ tìm thấy một vài dấu hiệu. Ở một mức độ nào đó, điều đó có lý: Chúng ta chỉ có thể đoán được thiệt hại vào thời điểm này. Thị trường có thể lạc quan cho rằng chúng ta sẽ tránh được điều tồi tệ nhất. Nhưng chúng ta cũng có thể giống như những người không tiết kiệm được tiền để nghỉ hưu, đến một ngày khi mà chúng ta mơ tưởng về tương lai tốt đẹp, thì lại không còn tương lai nào cả.
,

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Các chỉ số chứng khoán Mỹ tăng vọt sau chuỗi dữ liệu kinh tế tích cực - Thị trường Goldilocks trở lại, kịch bản cắt giảm lãi suất lùi xa

Các chỉ số chứng khoán Mỹ tăng vọt sau chuỗi dữ liệu kinh tế tích cực - Thị trường Goldilocks trở lại, kịch bản cắt giảm lãi suất lùi xa

Thị trường chứng khoán Mỹ đang ăn mừng nhờ sự kết hợp của lợi nhuận doanh nghiệp vượt kỳ vọng và dữ liệu kinh tế tích cực, đẩy S&P 500 và Nasdaq liên tục lập đỉnh mới trong năm 2025. Bất chấp những lo ngại về chính trị và lãi suất, tâm lý nhà đầu tư vẫn lạc quan nhờ tăng trưởng tiêu dùng mạnh mẽ và niềm tin vào sự kiên cường của nền kinh tế Mỹ.
Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Nhật Bản chạm đỉnh: Động lực nào đang thúc đẩy xu hướng tăng?

Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Nhật Bản chạm đỉnh: Động lực nào đang thúc đẩy xu hướng tăng?

Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm đã tăng vọt lên mức cao nhất kể từ năm 2008, phản ánh kỳ vọng về chính sách tài khóa mở rộng sau bầu cử, khả năng cắt giảm thuế tiêu dùng và căng thẳng thương mại leo thang với Hoa Kỳ. Khi bất ổn chính trị gia tăng trước thềm cuộc bầu cử Thượng viện ngày 20/7, nhà đầu tư đang chuẩn bị cho khả năng phát hành nợ gia tăng và sự thay đổi trong định hướng tài khóa kéo dài nhiều thập kỷ của Nhật Bản.
Trump tiếp tục chỉ trích Chủ tịch Fed Powell, để ngỏ khả năng sa thải giữa lo ngại về tính độc lập của ngân hàng trung ương

Trump tiếp tục chỉ trích Chủ tịch Fed Powell, để ngỏ khả năng sa thải giữa lo ngại về tính độc lập của ngân hàng trung ương

Tổng thống Donald Trump cho biết ông không có kế hoạch sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell, dù vẫn để ngỏ khả năng này. Ông tiếp tục chỉ trích Powell vì không hạ lãi suất và đề cập đến dự án cải tạo trụ sở Fed như một lý do có thể dẫn đến thay đổi nhân sự. Các chuyên gia và nghị sĩ cảnh báo việc can thiệp vào Fed có thể đe dọa tính độc lập của ngân hàng trung ương và gây bất ổn thị trường.
Thị trường chao đảo theo trò chơi quyền lực từ Washington - Số phận của Powell sẽ ra sao?

Thị trường chao đảo theo trò chơi quyền lực từ Washington - Số phận của Powell sẽ ra sao?

Thị trường chứng khoán khởi đầu phiên với tâm lý căng thẳng sau khi có tin Trump không chỉ cân nhắc việc sa thải Powell mà còn được cho là đã chuẩn bị sẵn thư sa thải. Ngay sau đó, Tổng thống "lật kèo", bất ngờ khẳng định chưa có kế hoạch cụ thể nào nhằm thay Powell. Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả Stephen Innes.
Tâm lý nhà sản xuất Nhật Bản cải thiện trong tháng 7 bất chấp lo ngại về thuế quan

Tâm lý nhà sản xuất Nhật Bản cải thiện trong tháng 7 bất chấp lo ngại về thuế quan

Tâm lý kinh doanh của các nhà sản xuất Nhật Bản đã cải thiện nhẹ trong tháng 7, được thúc đẩy bởi dấu hiệu phục hồi trong ngành bán dẫn. Tuy nhiên, những lo ngại về thuế quan từ Mỹ và xuất khẩu sụt giảm vẫn gây áp lực lên các lĩnh vực chủ chốt như ô tô. Trong khi đó, ngành dịch vụ cho thấy sự phân hóa rõ rệt, phản ánh môi trường kinh tế còn nhiều bất định.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ