Các rào cản ngăn chặn sự tách rời giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đang dần sụp đổ. Dù mục tiêu thực sự của ông Trump khi kích hoạt đợt gián đoạn thương mại lớn nhất trong lịch sử hiện đại vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng, nhưng rõ ràng ông đang ít quan tâm đến việc đàm phán với Trung Quốc hơn bao giờ hết. Trên nền tảng truyền thông xã hội của mình, ông tuyên bố sẽ chấm dứt mọi đàm phán nếu Trung Quốc tiến hành áp thuế 34%. Phía Trung Quốc gọi đây là "sai lầm chồng lên sai lầm", mặc dù không loại trừ khả năng đối thoại. Tuy nhiên, phản ứng cứng rắn từ Bắc Kinh có lẽ đã đóng lại cánh cửa đàm phán.

Trước đợt leo thang gần đây, các biện pháp thuế quan của ông Trump đã được Trung Quốc đáp trả nhanh chóng nhưng có chừng mực. Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc muốn thể hiện họ không dễ bị áp đặt; đồng thời, họ chọn lọc kỹ lưỡng các biện pháp trả đũa nhằm hạn chế tự gây tổn hại và tránh đẩy căng thẳng lên cao hơn. Chiến lược này nhằm tạo không gian cho đàm phán khi thời cơ chín muồi - một tính toán dường như hiện đã bị gạt bỏ.

Một lý do cho sự thay đổi chiến lược này có thể xuất phát từ nhận định của giới lãnh đạo Trung Quốc rằng họ có tiềm năng giành lợi thế trong cuộc chiến thương mại. Ông Trump đang đòi hỏi nhiều nhượng bộ từ đối thủ địa chính trị, bao gồm kiểm soát dòng chảy tiền chất fentanyl và hỗ trợ chấm dứt cuộc xung đột Nga-Ukraine. Tổng thống Mỹ cũng bộc lộ rằng ông không muốn chịu trách nhiệm đóng cửa TikTok - ứng dụng video ngắn do Trung Quốc sở hữu đang được giới trẻ Mỹ ưa chuộng. Tesla, tập đoàn xe điện của Elon Musk - cố vấn thân cận của ông Trump, đang nằm trong tầm ngắm trả đũa, do khoảng 20% doanh thu của họ đến từ thị trường Trung Quốc. "Đây là đòn bẩy mạnh mẽ đối với chính quyền Mỹ trừ khi Elon được yêu cầu rút lui," Alicia Garcia Herrero, chuyên gia phân tích tại Natixis - ngân hàng đầu tư Pháp, nhận định.

Giới chức Trung Quốc có thể đang đặt cược vào khả năng Mỹ không thể chịu đựng lâu dài áp lực lạm phát và bất mãn kinh tế do thuế quan của ông Trump gây ra. Thay vì "chiến đấu đến cùng", họ có thể chỉ cần duy trì áp lực cho đến khi chỉ số giá tiêu dùng Mỹ tăng cao hoặc tỷ lệ thất nghiệp gia tăng. Các cố vấn cấp cao, nhà nghiên cứu chính sách và chuyên gia kinh tế đều xác định đây là con đường hiệu quả nhất để buộc ông Trump quay lại bàn đàm phán. Một số nhà phân tích còn đề xuất các biện pháp nhằm làm trầm trọng thêm tình hình, có thể thông qua việc tăng cường giá trị đồng nhân dân tệ. Tuy nhiên, đây là canh bạc mạo hiểm. Đến thời điểm lạm phát tăng tốc tại Mỹ, cả ngành công nghiệp và chuỗi cung ứng của Trung Quốc đều sẽ hứng chịu tổn thất đáng kể.

Cuộc chiến thương mại leo thang đặt ra thách thức buộc Chủ tịch Tập Cận Bình phải triển khai các giải pháp mạnh mẽ hơn để bảo vệ nền kinh tế Trung Quốc. Cú sốc tiềm tàng đang được so sánh với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-09, thời điểm Bắc Kinh đã triển khai gói kích thích quy mô lớn trị giá 4 nghìn tỷ Nhân dân tệ (tương đương 590 tỷ USD). Thủ tướng Lý Cường, cánh tay phải của ông Tập, tuyên bố vào tháng 3 rằng quốc gia đang chuẩn bị ứng phó với "các cú sốc bên ngoài vượt dự kiến" và sẵn sàng ban hành các chính sách đảm bảo ổn định kinh tế. Tuy nhiên, chi tiết cụ thể của các biện pháp này vẫn chưa được làm rõ. Nhân Dân Nhật Báo, cơ quan ngôn luận chính thức của đảng, cho biết vào ngày 6/4 rằng các đợt cắt giảm lãi suất cùng tỷ lệ dự trữ bắt buộc ngân hàng có thể được triển khai bất cứ lúc nào. Tờ báo cũng đề cập đến việc chính quyền địa phương sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó khăn tìm kiếm nguồn cầu thay thế trong nước và tại các thị trường phi Mỹ. Soochow Securities, công ty môi giới chứng khoán hàng đầu Trung Quốc, đã đề xuất khả năng Bắc Kinh giảm thuế quan đối với phần còn lại của thế giới, đồng thời tăng cường trợ cấp xuất khẩu.

Trước tình trạng các thị trường toàn cầu chao đảo, Trung Quốc đã nhanh chóng triển khai các biện pháp hỗ trợ. Ngày 7-8/4, các quỹ đầu tư nhà nước đã tích cực can thiệp thị trường bằng cách mua vào cổ phiếu. Nhờ đó, chỉ số CSI 300 của Sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải đã phục hồi 1.7% vào ngày 8/4. Tuy nhiên, giới chuyên gia kinh tế lo ngại rằng các biện pháp kích thích cho nền kinh tế thực sẽ triển khai chậm hơn nhiều, với tính chất manh mún và thiên về phản ứng, chỉ được áp dụng sau khi đã xuất hiện suy giảm đáng kể. Theo nhận định của Larry Hu, chuyên gia kinh tế trưởng khu vực Trung Quốc tại ngân hàng đầu tư Macquarie, "tình hình sẽ xấu đi trước khi có thể cải thiện."

Ông Tập còn phải đối mặt với quyết định khó khăn về việc liệu có chấp nhận để nền kinh tế Trung Quốc tách rời hoàn toàn khỏi Mỹ hay không. Mặc dù Bắc Kinh đang theo đuổi chiến lược tự lực công nghệ, họ vẫn chủ yếu phản đối khái niệm "tách rời", coi đây là công cụ phương Tây sử dụng để trừng phạt Trung Quốc. Tuy nhiên, hiện nay, xu hướng ủng hộ kịch bản này đang gia tăng. Một danh sách ngắn các biện pháp đối phó tiềm năng được các nhà bình luận có ảnh hưởng đăng tải trực tuyến vào ngày 8/4 cho thấy Trung Quốc đang cân nhắc đình chỉ toàn bộ hợp tác với Mỹ về vấn đề fentanyl. Một đối sách khác là cấm nhập khẩu gia cầm và các sản phẩm nông nghiệp chiến lược của Mỹ, bao gồm đậu nành và lúa miến - chủ yếu đến từ các bang có khuynh hướng ủng hộ Đảng Cộng hòa.

Trung Quốc cũng có thể áp đặt các hạn chế đối với ngành dịch vụ Mỹ - lĩnh vực mà Washington vẫn duy trì thặng dư thương mại. Biện pháp này bao gồm siết chặt hoạt động của các công ty tư vấn và hãng luật Mỹ đang hoạt động tại quốc gia tỷ dân. Ngoài ra, Bắc Kinh có thể mở cuộc điều tra về quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp Mỹ. Theo một blogger có tầm ảnh hưởng, những quyền sở hữu trí tuệ này có thể tạo ra độc quyền và thu lợi nhuận quá mức. Vị này còn lập luận rằng thành công của Trung Quốc với bộ phim hoạt hình "Nễ Hà 2" đối lập với kết quả kinh doanh kém cỏi của "Bạch Tuyết" tại thị trường Mỹ có thể biện minh cho việc cắt giảm hoặc thậm chí cấm hoàn toàn việc nhập khẩu phim Mỹ. Nếu "chiến đấu đến cùng" đồng nghĩa với việc đáp trả tương xứng mọi biện pháp thuế quan mới của Mỹ, Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ buộc phải chấp nhận viễn cảnh tách rời kinh tế toàn diện.