Thập kỷ vừa qua không dễ chịu cho các nhà tự do kinh tế. Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2007-09 và cuộc Đại suy thoái xảy ra sau đó đã khiến nhiều người đặt câu hỏi về giá trị của thương mại và nhập cư. Những nghi ngờ như vậy đã làm nảy sinh một làn sóng các phong trào dân túy trên khắp phương Tây, phần nhiều trong số đó không bận tâm sự phân chia chính trị trái-phải truyền thống. Vào năm 2016, ngay trước khi Donald Trump đắc cử tổng thống thứ 45 của Mỹ America, The Economist đã quan sát thấy thế giới dường như tách thành hai nhóm người khác nhau: những người đang sẵn sàng thay đổi và những người không muốn thay đổi. Bắc cầu hay rút cầu?

Một cuộc khảo sát mới của Ipsos MORI, một tổ chức thăm dò ý kiến, đã làm sáng tỏ chính xác nơi nào ủng hộ mạnh nhất việc rút đi cây cầu. Vào tháng 8 năm 2019, Ipsos đã hỏi 22.000 người trưởng thành trên 33 quốc gia (một mẫu đại diện bao gồm hai phần ba dân số thế giới) hơn 300 câu hỏi về thái độ của họ đối với thế giới, đất nước, cộng đồng và cuộc sống của chính họ. Kết quả cho thấy rằng trung bình, mọi người nhìn nhận toàn cầu hóa tích cực hơn so với chính họ nhìn nhận khi chìm trong cuộc khủng hoảng tài chính. Trong 20 quốc gia được khảo sát bởi Ipsos trong sáu năm qua, trung bình 56% số người được hỏi nghĩ rằng toàn cầu hóa là tốt cho đất nước của họ, tăng từ 49% vào năm 2013.

Tuy nhiên, sự bất mãn với toàn cầu hóa vẫn còn phổ biến ở cả các nước giàu và nghèo. Thật kỳ lạ, chính những nơi đã đạt được nhiều nhất từ ​​toàn cầu hóa trong những năm gần đây, được đo bằng tăng trưởng kinh tế, cũng nằm trong số những nước hoài nghi nhất về những thay đổi mà nó mang lại. 85% số người được hỏi ở bốn trong số các quốc gia mới nổi lớn được khảo sát là Brazil, Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ nghĩ rằng thế giới đang thay đổi quá nhanh. Một số lượng tương đương đồng ý rằng người dân ở đất nước họ được sống cuộc sống hạnh phúc hơn trong quá khứ.

Để kiểm tra điều này hơn nữa, The Economist đã xây dựng một chỉ mục bằng cách sử dụng 8 câu hỏi của Ipsos, về sự cởi mở đối với sự thay đổi và tiến bộ xã hội. Đối với chỉ báo này, chúng tôi đã sử dụng phân tích thành phần chính (PCA), một kỹ thuật thống kê để đơn giản hóa các bộ dữ liệu, để kết hợp 8 biến số về mức độ quan tâm thành chỉ một kết quả. Kết quả chỉ số “rút cầu” chiếm gần 50% câu trả lời của 8 câu hỏi của chúng tôi liên quan đến thái độ đối với sự cởi mở. Chúng tôi thấy rằng trong 34 quốc gia được khảo sát bởi Ipsos, mối tương quan giữa tăng trưởng GDP đầu người trong giai đoạn 2008-2018 và chỉ số rút cầu của chúng tôi là 60%. Nói cách khác, các quốc gia tăng trưởng nhanh hơn trong thập kỷ qua có xu hướng chống lại sự thay đổi nhiều hơn.

Điều này thoạt nhìn có vẻ khó hiểu. Tăng trưởng kinh tế có sức mạnh để kéo hàng triệu người thoát nghèo. Nhưng nó cũng có thể gây nhiều vấn đề xã hội. Điều này có thể đặc biệt đúng ở các nước mới nổi. Những người ủng hộ chủ nghĩa kinh tế tự do có thể có nhiều năm khó khăn phía trước.

(Theo The Economist)