Khi "ánh hào quang" Mỹ mờ dần: Bức tranh rộng hơn cả yếu tố chính trị!

Khi "ánh hào quang" Mỹ mờ dần: Bức tranh rộng hơn cả yếu tố chính trị!

Quỳnh Chi

Quỳnh Chi

Junior Editor

08:27 25/03/2025

Nhiều người từng ca ngợi việc Donald Trump đắc cử Tổng thống là động lực lớn cho "vị thế đặc biệt của Hoa Kỳ" (American exceptionalism) nay lại xem sự sụt giảm gần đây của thị trường chứng khoán và sự suy yếu của đồng USD như dấu hiệu cho thấy thời đại thống trị của Mỹ đang bị thách thức. Họ cũng quy kết sự chuyển biến đột ngột này cho Trump. Họ ngầm cho rằng nếu không có những biến động chính trị tại Washington, thị trường Mỹ vẫn sẽ duy trì vị thế áp đảo trên phạm vi toàn cầu.

Tuy nhiên, bong bóng "vị thế đặc biệt Hoa Kỳ" đã hình thành từ lâu trước nhiệm kỳ thứ hai của Trump. Sau một chu kỳ tích lũy kéo dài trên thị trường quốc tế, hiện tượng này đã bộc lộ các dấu hiệu điển hình của đỉnh chu kỳ sau cuộc bầu cử, khi giới đầu tư tin tưởng mạnh mẽ rằng chính sách của tân tổng thống sẽ kích thích dòng vốn đổ vào Hoa Kỳ. Tuy nhiên, sự phấn khích thái quá như vậy tất yếu sẽ vỡ vụn trước tác động đủ mạnh. Dù không phải là những biến động trong giai đoạn đầu của chính quyền Trump, một cú sốc nào đó cũng sẽ buộc các nhà đầu tư phải đánh giá lại tỷ trọng phân bổ vốn vào tài sản Mỹ đang ở mức kỷ lục.

Ngay cả sau đợt suy giảm trong tháng qua, giá trị thực của USD vẫn neo ở vùng đỉnh xuất hiện kể từ thời điểm kết thúc cơ chế tỷ giá hối đoái cố định vào đầu thập niên 1970. Đồng thời, chỉ số S&P 500 chỉ điều chỉnh giảm chưa đến 10% so với đỉnh tháng 2 và vẫn đang giao dịch cao hơn 25% so với đường trendline tăng dài hạn trong 150 năm qua.

Bất chấp đà tăng vượt trội của cổ phiếu châu Âu và Trung Quốc trong năm nay, thị trường chứng khoán Mỹ vẫn được định giá với mức premium 50% so với thị trường quốc tế - tiệm cận mức chênh lệch lớn nhất từng được ghi nhận. Tỷ trọng của Mỹ trong chỉ số tham chiếu thị trường toàn cầu vẫn duy trì ở ngưỡng trên 60% mặc dù đóng góp vào GDP toàn cầu chỉ dưới 30%.

Tóm lại, quá trình tái cân bằng thị trường toàn cầu đã trễ hạn và mới chỉ bắt đầu, với khả năng sẽ kéo dài trong một giai đoạn đáng kể.

Từ các tiêu đề báo chí, người ta có thể cho rằng nhà đầu tư đang đặt câu hỏi về vị thế thống lĩnh của Mỹ hoàn toàn dựa trên chính sách thuế quan của Trump và sự bất định cao độ xung quanh các chủ trương của ông. Tuy nhiên, thực tế thì "vị thế đặc biệt Hoa Kỳ" được xây dựng trên nền tảng tăng trưởng kinh tế vượt trội, vốn được kích thích một cách nhân tạo bởi chính sách tài khóa mở rộng và làn sóng đầu tư vốn chưa từng có vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Nền kinh tế Mỹ chưa từng lệ thuộc vào khu vực công đến mức này trước đây, và việc duy trì thâm hụt ngân sách ở mức 6% GDP là không bền vững. Trong khi đó, những cải cách tài khóa gần đây tại Đức và sự ra đời của các mô hình AI chi phí thấp tại Trung Quốc đang minh chứng rằng phần còn lại của thế giới hoàn toàn có khả năng cạnh tranh với Mỹ.

Cho đến nay, làn sóng rút vốn khỏi thị trường cổ phiếu Mỹ chủ yếu do các nhà đầu tư "vốn nóng" (fast-money) dẫn dắt, bao gồm các quỹ đầu cơ. Nhiều nhóm đầu tư khác vẫn chưa tham gia vào xu hướng này. Ngay cả khi các chỉ báo về tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ phản ánh niềm tin suy giảm, nhà đầu tư cá nhân Mỹ vẫn duy trì chiến lược "bắt đáy". Họ liên tục rót vốn vào cổ phiếu Mỹ hầu như mỗi ngày kể từ khi thị trường lập đỉnh vào cuối tháng trước. Không hiếm trường hợp, họ sử dụng các công cụ đầu tư có độ rủi ro cao nhất sẵn có, như các quỹ ETF đòn bẩy (leveraged ETFs).

Các nhà đầu tư nước ngoài, từ quỹ hưu trí Úc đến các tập đoàn bảo hiểm Nhật Bản, cũng tiếp tục định hướng dòng vốn vào Mỹ. Trong những năm gần đây, hơn 80% lượng vốn đổ vào các quỹ đầu tư chứng khoán toàn cầu đã chảy vào thị trường Mỹ. Sau khi tăng gấp ba lần danh mục đầu tư cổ phiếu Mỹ lên 20 nghìn tỷ USD trong thập kỷ qua, các nhà đầu tư nước ngoài hiện nắm giữ 30% vốn hóa thị trường chứng khoán Mỹ - một tỷ lệ kỷ lục.

Với quan điểm lạc quan về USD, họ hầu như không thực hiện các chiến lược phòng hộ tỷ giá, khiến đồng bạc xanh dễ bị tác động như chưa từng thấy. Trong nhiều thập kỷ, Hoa Kỳ liên tục ghi nhận thâm hụt đầu tư quốc tế ở mức cao, nghĩa là giá trị tài sản người Mỹ sở hữu ở nước ngoài thấp hơn đáng kể so với giá trị tài sản người nước ngoài nắm giữ tại Mỹ. Vào đầu thập kỷ này, mức thâm hụt đó đã vượt ngưỡng 50% GDP - một chỉ báo thường gắn liền với sự suy yếu của đồng tiền trong quá khứ. Hiện nay, tỷ lệ thâm hụt còn ở mức cao hơn, lên tới 80% GDP, trong khi hầu hết các nền kinh tế phát triển khác đang duy trì vị thế thặng dư.

Trước đây, thị trường chứng khoán toàn cầu thường diễn biến cùng chiều với thị trường Mỹ - tăng khi Mỹ tăng và giảm khi Mỹ giảm. Mối tương quan này đã bị phá vỡ trong thời gian gần đây, khi sự phấn khích quá mức về tiềm năng Mỹ đã hút cạn dòng tiền và sinh khí từ các thị trường khác. Sự phi tương quan vẫn tiếp diễn, chỉ khác là hiện nay Mỹ đang suy yếu nhưng không kéo theo sự sụt giảm của nhiều thị trường khác.

Thị trường chứng khoán châu Âu vừa ghi nhận tháng có dòng vốn ngoại tốt nhất trong một thập kỷ. Nhật Bản cũng đang thu hút mạnh mẽ dòng vốn đầu tư. Các thị trường mới nổi không còn bị ảnh hưởng tiêu cực từ đà giảm của thị trường Mỹ. Và khi những nghi vấn về sự thống trị kinh tế và tài chính của Mỹ lan rộng đến đại đa số nhà đầu tư toàn cầu, thần thoại về "vị thế đặc biệt Hoa Kỳ" sẽ tiếp tục phai nhạt. Điều khó tin là nhiều động lực thị trường đang vận hành mang tầm vóc còn lớn hơn cả ảnh hưởng của Trump.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Việc Foxconn triệu hồi hàng trăm kỹ sư Trung Quốc từ các nhà máy iPhone ở Ấn Độ cho thấy Bắc Kinh đang thắt chặt kiểm soát nhân tài công nghệ giữa bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang. Trong khi các công ty phương Tây chuyển dịch chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc, cuộc cạnh tranh toàn cầu giờ đây không chỉ là về hàng hóa, mà còn là về con người và trí tuệ.
Lãi suất có thực sự quá cao?

Lãi suất có thực sự quá cao?

Nhiều người tin là có, và ngày càng có nhiều ý kiến kêu gọi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell nên sớm hạ lãi suất. Nhưng họ có đúng không? Liệu ngân hàng trung ương có nên can thiệp, giảm lãi suất và nới lỏng chính sách tiền tệ? Câu trả lời trung thực là: không ai có thể chắc chắn. Tuy nhiên, nếu nhìn từ góc độ lịch sử, lãi suất hiện tại vẫn ở mức tương đối thấp, và chính sách tiền tệ vẫn chưa thực sự bị siết chặt.
Chứng khoán Mỹ ăn mừng ngày độc lập với NFP vượt dự báo, kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất bị đẩy lùi

Chứng khoán Mỹ ăn mừng ngày độc lập với NFP vượt dự báo, kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất bị đẩy lùi

Phố Wall kết thúc tuần lễ ngắn với kỷ lục mới trên S&P và Nasdaq, dù kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất đang nguội dần sau báo cáo việc làm mạnh hơn dự kiến. Thị trường vẫn lạc quan khi tăng trưởng ở mức "vừa đủ" để duy trì kỳ vọng mà không gây hoảng loạn, trong khi thanh khoản tiếp tục nâng đỡ đà tăng bất chấp rủi ro vĩ mô tiềm ẩn.
Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Đồng USD dao động trong bối cảnh giới đầu tư chờ báo cáo việc làm Mỹ tháng 6 và đánh giá tác động từ thỏa thuận thương mại với Việt Nam, diễn ra trước hạn chót thuế quan ngày 9/7. Đồng bảng Anh và euro biến động nhẹ, trong khi kỳ vọng về chính sách lãi suất của Fed tiếp tục điều chỉnh theo dữ liệu kinh tế mới nhất.
Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Lợi nhuận các quỹ phòng hộ tăng mạnh trong tháng 6 khi thị trường chứng khoán Mỹ lập đỉnh mới, giúp nhiều chiến lược đầu tư truyền thống và đa dạng hóa ghi nhận kết quả tích cực. Tuy nhiên, các quỹ giao dịch theo hệ thống lần đầu sụt giảm sau 8 tháng, do thua lỗ từ cổ phiếu tiêu dùng không thiết yếu và áp lực từ các vị thế bán khống chật chội.
Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Tất cả sự chú ý giờ đây đổ dồn vào báo cáo việc làm phi nông nghiệp (NFP). Chỉ số S&P hôm nay lập đỉnh mới, phản ứng đúng với mô-típ quen thuộc: "tin xấu là tin tốt". Báo cáo việc làm tư nhân từ ADP yếu kém đến mức không thể chối cãi, kéo Chỉ số Bất ngờ Kinh tế Mỹ xuống mức thấp nhất kể từ tháng 9 năm ngoái. Nhưng thị trường dường như không hề nao núng—ngược lại, tâm lý kỳ vọng Fed sẽ sớm nới lỏng chính sách đã thúc đẩy đà tăng.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ