Israel tấn công các chỉ huy và địa điểm hạt nhân của Iran bằng các cuộc không kích lớn

Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst
Israel đã phát động hàng chục cuộc không kích chống lại Iran, nhắm vào chương trình hạt nhân, các cơ sở quân sự và giết chết các chỉ huy cấp cao trong một cuộc tấn công quy mô lớn, đẩy Trung Đông đến bờ vực một cuộc chiến mới.

Đài truyền hình nhà nước Iran cho biết Natanz, một trong hai nhà máy hạt nhân chính của Iran, đã bị tấn công.
Một số nhân vật quân sự cấp cao, bao gồm Thiếu tướng Hossein Salami, người đứng đầu Lực lượng Vệ binh Cách mạng tinh nhuệ, đã thiệt mạng, cũng như Mohammad Mehdi Tehranchi, một giáo sư vật lý nổi tiếng, và Fereydoon Abbasi, cựu lãnh đạo tổ chức nguyên tử của Iran.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết Israel “tấn công vào trung tâm chương trình làm giàu hạt nhân của Iran”, nói rằng họ nhắm mục tiêu vào Natanz, “nhà khoa học hạt nhân hàng đầu”.
Mỹ cho biết không liên quan đến cuộc tấn công. Sự kiên này diễn ra vài ngày trước khi chính quyền Trump dự kiến tổ chức vòng đàm phán thứ sáu với Iran trong nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng hạt nhân bằng con đường ngoại giao.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết hôm thứ Năm rằng Washington “khá gần một thỏa thuận khá tốt,” nói thêm rằng ông không muốn Israel tấn công Iran vì điều đó có thể “thổi bay” cơ hội đạt được thỏa thuận.
Tuy vậy, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố rằng Iran chỉ đang “câu giờ”. “Đó là lý do tại sao chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài hành động và hành động ngay bây giờ,” Netanyahu nói.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz cho biết Israel dự kiến Iran sẽ trả đũa bằng tên lửa và máy bay không người lái khi Israel đóng cửa không phận và cấm hầu hết các cuộc tụ tập không cần thiết.
Trong khi đó, Tehran thề sẽ trả đũa cả Israel và Mỹ, cáo buộc Washington cung cấp “hỗ trợ trực tiếp” cho cuộc tấn công.
Chuẩn tướng Abolfazl Shekarchi, phát ngôn viên của lực lượng vũ trang Iran cho biết: “Cả chế độ Zionist và Mỹ sẽ phải trả giá đắt".
Iran đã nhiều lần cảnh báo sẽ trả đũa bất kỳ cuộc tấn công nào, và tuần này đã nhắc lại rằng họ có thể nhắm mục tiêu vào các căn cứ của Mỹ trong khu vực.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết Washington “không liên quan đến các cuộc tấn công chống lại Iran và ưu tiên hàng đầu của chúng tôi là bảo vệ lực lượng Mỹ trong khu vực”.
“Israel đã thông báo cho chúng tôi rằng họ tin hành động này là cần thiết để tự vệ,” Rubio nói thêm. “Hãy để tôi nói rõ: Iran không nên nhắm mục tiêu vào lợi ích hoặc nhân sự của Mỹ.”
Cả Israel và Mỹ đều thề sẽ ngăn chặn nước cộng hòa phát triển vũ khí hạt nhân. Tehran khẳng định chương trình của mình là vì mục đích dân sự hòa bình, nhưng nó có khả năng sản xuất đủ vật liệu phân hạch cần thiết cho vũ khí hạt nhân trong vòng chưa đầy hai tuần.
Hội đồng cơ quan giám sát hạt nhân của LHQ hôm thứ Năm đã tuyên bố Iran vi phạm các nghĩa vụ không phổ biến vũ khí hạt nhân của mình, đây là lần khiển trách đầu tiên như vậy trong hai thập kỷ.
Các cuộc tấn công đã đánh dấu gần hai năm xung đột ở Trung Đông, bắt đầu bằng cuộc chiến giữa Israel và Hamas được kích hoạt bởi cuộc tấn công ngày 7 tháng 10 năm 2023 của nhóm phiến quân vào Israel.
Năm ngoái, Iran và Israel đã hai lần trao đổi hỏa lực tên lửa và máy bay không người lái trực tiếp, nhưng những cuộc tấn công ăn miếng trả miếng đó đã được kiềm chế.
Helima Croft, cựu nhà phân tích CIA hiện đang làm việc tại RBC Capital Markets, cho biết một câu hỏi quan trọng là liệu Iran có trả đũa bằng cách nhắm mục tiêu vào các nguồn cung cấp năng lượng trong khu vực hay không.
Financial Times